Hé lộ hãng chip Trung Quốc nhận hỗ trợ bởi công nghệ và tiền từ Mỹ đang tránh được lệnh trừng phạt

Brite Semiconductor cung cấp dịch vụ thiết kế chip cho ít nhất 6 nhà cung cấp quân sự Trung Quốc, theo một cuộc kiểm tra của Reuters về các tuyên bố từ công ty, hồ sơ pháp lý, đấu thầu và các bài báo học thuật của các nhà nghiên cứu và tổ chức.

SMIC (hãng sản xuất chip hàng đầu Trung Quốc), cổ đông lớn thứ hai và nhà cung cấp hàng đầu của Brite Semiconductor, đã bị Mỹ đưa danh sách thực thể vì bị cáo buộc có quan hệ với quân đội Trung Quốc. Điếu này ngăn SMIC nhận một số hàng hóa từ các nhà cung cấp Mỹ.

Bất chấp những mối quan hệ đó, Brite Semiconductor tự hào nhận được nguồn tài trợ từ một công ty đầu tư mạo hiểm Mỹ do ngân hàng Wells Fargo hỗ trợ và một trường đại học Cơ Đốc giáo. Ngoài ra, Brite Semiconductor tiếp tục tiếp cận công nghệ nhạy cảm của Mỹ từ Synopsys và Cadence Design (hai công ty phần mềm có trụ sở tại bang California), theo một số tài liệu.

Reuters không tìm thấy bằng chứng nào cho thấy mối quan hệ của Brite Semiconductor với hai công ty Mỹ vi phạm bất kỳ quy định nào.

Chính quyền ông Biden đã nỗ lực ngăn chặn dòng chảy công nghệ và đầu tư vào lĩnh vực chip Trung Quốc. Hồi tháng 10.2022, chính quyền Biden công bố các quy tắc nhằm ngăn chặn một số hoạt động xuất khẩu chip và công cụ sản xuất chip của Mỹ sang Trung Quốc. Tháng 8.2022, chính quyền Biden tuyên bố cấm một số khoản đầu tư mới của Mỹ vào ngành công nghiệp chip Trung Quốc.

Mỹ cũng đã thêm hàng chục công ty Trung Quốc vào danh sách thực thể (danh sách đen thương mại), trong đó nhiều hãng có mối quan hệ với quân đội Trung Quốc.

Brite Semiconductor không trả lời khi được Reuters đề nghị bình luận. Bộ Thương mại Mỹ và Nhà Trắng từ chối bình luận. Đại sứ quán Trung Quốc tại Washington không bình luận về Brite Semiconductor.

Dù không vi phạm rõ ràng bất kỳ quy tắc nào từ Mỹ, Brite Semiconductor là ví dụ điển hình thể hiện những thách thức mà chính quyền Biden phải đối mặt trong nỗ lực ngăn chặn việc sử dụng thiết bị và tiền từ Mỹ để thúc đẩy về quân sự của Trung Quốc, đồng thời cho thấy Mỹ sẽ gặp khó khăn để thành công trừ khi nhắm đến nhiều công ty hơn nằm ngoài tầm quan sát của mình.

Thượng nghị sĩ Cộng hòa Marco Rubio, người theo dõi sát sao Trung Quốc và thành viên của Ủy ban Quan hệ đối ngoại, đánh giá các phát hiện của Reuters về Brite Semiconductor là "đáng lo ngại".

Ông nói: "Các công ty kết nối với chuỗi cung ứng quân sự Trung Quốc không nên được tiếp cận với công nghệ và đầu tư của Mỹ. Phương pháp kiểm soát xuất khẩu và hạn chế đầu tư lộn xộn của chính quyền Biden rõ ràng đang không phát huy tác dụng".

Những người khác cho rằng Brite Semiconductor minh họa khả năng của Bắc Kinh trong việc sử dụng các công ty cấp thấp để lách lệnh cấm xuất khẩu từ Mỹ với các hãng nổi tiếng Trung Quốc.

Martijn Rasser, Giám đốc điều hành của Dateenna - công ty tình báo nguồn mở, cho biết: “Brite Semiconductor là ví dụ điển hình về cách một liên doanh Mỹ - Trung có thể cung cấp công nghệ bán dẫn có giá trị cho SMIC và quân đội Trung Quốc”.

Bộ Quốc phòng Trung Quốc và SMIC không trả lời các câu hỏi về mối quan hệ của họ với Brite Semiconductor.

SMIC (nắm giữ 19% cổ phần Brite Semiconductor) từ lâu đã nằm trong tầm ngắm của Mỹ. SMIC bị Mỹ thêm vào danh sách thực thể hồi cuối năm 2020 do có mối quan hệ rõ ràng với tổ hợp công nghiệp quân sự Trung Quốc. SMIC trước đây đã phủ nhận mọi mối quan hệ với quân đội Trung Quốc, nói rằng hãng sản xuất chip và cung cấp dịch vụ “chỉ dành cho người dùng cuối dân sự và thương mại”.

Được thành lập năm 2008 dưới hình thức liên doanh giữa các nhà đầu tư mạo hiểm Mỹ và các công ty Trung Quốc, Brite Semiconductor có mối quan hệ lâu dài với SMIC.

SMIC là cổ đông lớn nhất của Brite Semiconductor cho đến năm ngoái. Theo một bài thuyết trình trên trang web của hãng, số cổ phần đó đã biến Brite Semiconductor thành "cầu nối giữa hãng sản xuất chip số 1 Trung Quốc - SMIC" với các công ty khác có nhu cầu thiết kế chip. Bài thuyết trình năm 2021 cũng lưu ý rằng đồng Giám đốc điều hành SMIC giữ chức Chủ tịch hội đồng quản trị hiện tại của Brite Semiconductor.

Theo bản cáo bạch IPO (chào bán cổ phiếu lần đầu ra công chúng) tháng 10, gần 85% số tiền mà Brite Semiconductor trả cho các nhà cung cấp hàng hóa và dịch vụ vào năm ngoái đã thuộc về SMIC.

Ngoài mối liên kết với SMIC, Brite Semiconductor còn bán dịch vụ thiết kế chip của mình cho ComNav Technology (có trụ sở tại Thượng Hải), công ty sản xuất hệ thống định vị vệ tinh cho hải quân và lực lượng hỗ trợ chiến lược (đơn của quân đội Trung Quốc giám sát thông tin, điện tử và chiến tranh mạng), theo Reuters.

Theo một đơn đặt hàng quân sự của ComNav Technology nộp vào tháng 6, Brite Semiconductor chiếm hơn 71% trong tổng khoản thanh toán trước cho tất cả nhà cung cấp vào cuối năm ngoái.

Hệ thống K8 của ComNav Technology được hai nhà nghiên cứu quân đội Trung Quốc sử dụng, theo đánh giá của Reuters về tài liệu học thuật bằng tiếng Trung được xuất bản trong hai năm qua.

Tiếp cận công nghệ Mỹ

Các hãng công nghệ Trung Quốc có liên kết với quân đội Trung Quốc thường bị thêm vào danh sách thực thể, nhưng Brite Semiconductor chưa bao giờ phải đối mặt với những hạn chế như vậy.

Emily Kilcrease, cựu quan chức thương mại hiện làm việc tại Trung tâm An ninh Mỹ mới, cho biết: “Có vẻ như Brite Semiconductor sẽ là ứng cử viên phù hợp cho danh sách thực thể”.

Chính quyền Biden đã tạo ra những trở ngại mới cho các nhà cung cấp của Mỹ trong việc gửi công nghệ cho những công ty Trung Quốc tham gia sản xuất chip tiên tiến, ngay cả khi không nằm trong danh sách thực thể.

Sau khi SMIC bị thêm vào danh sách thực thể, các nhà cung cấp tại Mỹ của Brite Semiconductor cần phải có giấy phép từ chính quyền Biden trước khi vận chuyển các mặt hàng được sử dụng để thiết kế chip do SMIC sản xuất. Các quy định mới được ban hành năm ngoái sẽ cấm Brite Semiconductor nhận những mặt hàng như vậy nếu chúng được sử dụng để thiết kế các chip tiên tiến sản xuất tại các hãng Trung Quốc.

Brite Semiconductor đã duy trì mối quan hệ của mình với các nhà cung cấp phần mềm thiết kế chip hàng đầu Cadence và Synopsys, theo bản cáo bạch tháng 10 của Brite Semiconductor cho IPO sàn giao dịch Thượng Hải. Reuters không thể xác định liệu Cadence và Synopsys có nhận được giấy phép vận chuyển thiết bị tới Brite Semiconductor hay không theo yêu cầu của quy định mới. Cả hai công ty Mỹ này đều cho biết họ tuân thủ các quy định của chính quyền Biden.

Từ tháng 1 đến tháng 6, Brite Semiconductor đã chi 14 triệu nhân dân tệ (2 triệu USD) cho phần mềm từ Synopsys, đưa công ty Mỹ trở thành 1 trong 5 nhà cung cấp hàng đầu của mình. Năm ngoái, Cadence được xếp hạng là 1 trong 5 nhà cung cấp hàng đầu của Brite Semiconductor, trong đó công ty Trung Quốc chi 11,8 triệu nhân dân tệ (1,6 triệu USD) cho phần mềm thiết kế chip của mình, theo bản cáo bạch.

Cả Synopsys và Cadence đều cho biết hoàn toàn tuân thủ các biện pháp kiểm soát xuất khẩu của Mỹ nhưng không xác nhận hay phủ nhận mối quan hệ với Brite Semiconductor. Điều đáng nói là Synopsys có đề cập đến các giao dịch kinh doanh với Brite Semiconductor trên trang web của mình.