Nhân vật cứng rắn với phương Tây đắc cử Tổng thống Iran

Các đối thủ gồm cựu Giám đốc Ngân hàng trung ương Abdolnasser Hemmati, Thư ký Hội đồng Khẩn cấp Mohsen Rezai, cựu Tổng tư lệnh Lực lượng vệ binh cách mạng Hồi giáo Amirhossein Ghazizadeh-Hashemi đều đã gửi lời chúc mừng trước lúc truyền hình nhà nước công bố kết quả cuối cùng.

Đương kim Tổng thống Hassan Rouhani cũng phát biểu trên truyền hình: “Tôi chúc mừng người được nhân dân lựa chọn. Lời chúc chính thức của tôi sẽ đến sau, nhưng chúng ta đều biết ai đạt đủ phiếu và được chọn hôm nay”.

Giáo sĩ Ebrahim Raisi giữ vị trí người đứng đầu cơ quan tư pháp Iran từ năm 2019 theo bổ nhiệm của lãnh tụ tối cao Iran Ayatollah Ali Khamenei. Không như đương kim Tổng thống Rouhani theo đường lối ôn hòa, ông Raisi nổi tiếng với lập trường cứng rắn luôn chỉ trích gay gắt phương Tây và nằm trong danh sách bị Mỹ trừng phạt do vi phạm nhân quyền.

Ông Raisi đứng đầu trong nhiều cuộc thăm dò ý kiến trước thềm bầu cử. Tình hình kinh tế khó khăn do lệnh trừng phạt và thỏa thuận hạt nhân 2015 đổ vỡ là 2 nguyên nhân chính khiến người dân chuyển sang ủng hộ phe bảo thủ cứng rắn thay vì phe ôn hòa.

Trước ngày bầu cử 18.6, 3 trong số 7 ứng viên rút lui để dồn phiếu cho 4 người còn lại, chỉ một trong số này thuộc phe ôn hòa (cựu Giám đốc Hemmati). Bộ Ngoại giao Mỹ bình luận: “Người dân Iran không được hưởng quyền lựa chọn nhân vật lãnh đạo qua một quy trình bầu cử tự do và công bằng”.

Tổng thống Rouhani từng cảnh báo Mỹ rằng triển vọng khôi phục thỏa thuận hạt nhân sẽ khó khăn hơn nếu một nhân vật cứng rắn kế nhiệm ông. Tuy nhiên giới chuyên gia dự báo do ưu tiên hiện tại là giải quyết khủng hoảng kinh tế trong nước, nên người kế nhiệm nhiều khả năng vẫn tập trung tìm cách giữ cho thỏa thuận tồn tại, qua đó thúc đẩy dỡ bỏ trừng phạt. Với một nhân vật lãnh đạo cứng rắn thì Iran dễ đạt thống nhất nội bộ hơn và tự tin đối mặt phương Tây hơn.