Tìm thấy chất nổ của Nga bên trong nhà máy điện hạt nhân Ukraine?

Theo Newsweek, truyền thông Ukraine dẫn lời đại diện Cơ quan Năng lượng nguyên tử quốc tế (IAEA) hôm 3.5 tiết lộ, Nga đã triển khai thiết bị quân sự và chất nổ gần một lò phản ứng tại Zaporizhzhia.

“Các hành động mới của lực lượng Nga đã gây ra thiệt hại đáng kể đối với an toàn bức xạ và hạt nhân tại Nhà máy điện hạt nhân Zaporizhzhia. Những quyết định và hành động không phù hợp này cũng gây nguy hiểm cho cả nhân viên của nhà máy và cư dân lân cận”, Cơ quan an toàn hạt nhân Ukraine tuyên bố.

“Chúng tôi nhấn mạnh một lần nữa rằng, trong trường hợp xảy ra tình huống khẩn cấp tại Nhà máy điện hạt nhân Zaporizhzhia với khả năng phát tán chất phóng xạ ra môi trường, hậu quả sẽ không chỉ xảy ra với Ukraine, chúng sẽ có tính chất xuyên biên giới”, cơ quan hạt nhân Ukraine cho biết thêm.

Kyiv đang kêu gọi cộng đồng quốc tế có “phản ứng thống nhất và quyết đoán đối với hành động của Nga, áp dụng các biện pháp trừng phạt cứng rắn đối với các doanh nghiệp công nghiệp hạt nhân của Nga và những người có liên quan”.

“Chúng tôi nhấn mạnh rằng, Liên bang Nga nên bị tước bỏ tất cả các quyền và đặc quyền trong IAEA và các tổ chức quốc tế khác trong lĩnh vực sử dụng năng lượng hạt nhân”, Cơ quan an toàn hạt nhân Ukraine tuyên bố.

Trong khi đó, hãng tin Sputnik (Nga) tuần trước dẫn lời Tổng giám Cơ quan Năng lượng nguyên tử quốc tế (IAEA) cho biết, hoạt động quân sự gần Nhà máy điện hạt nhân Zaporizhzhia đã gia tăng và kêu gọi một thỏa thuận khẩn cấp để bảo vệ nhà máy.

"Sự hiện diện và hoạt động quân sự gia tăng trong khu vực một lần nữa nhấn mạnh tầm quan trọng và tính cấp bách của việc đồng ý bảo vệ nhà máy", ông Rafael Grossi nói trong một tuyên bố hôm 28.4.

Ông Grossi cũng đã nhiều lần bày tỏ sự "quan ngại sâu sắc" về tình hình an ninh tại Zaporizhzhia khi các chuyên gia IAEA có mặt ở đó đã báo cáo về việc nghe thấy tiếng nổ gần như mỗi ngày trong tuần.

"Tôi đã thấy những dấu hiệu rõ ràng về sự chuẩn bị quân sự trong khu vực khi tôi đến thăm Nhà máy điện hạt nhân Zaporizhzhia hơn ba tuần trước. Các chuyên gia của chúng tôi tại địa điểm này thường xuyên báo cáo về việc nghe thấy tiếng nổ, tiếng pháo kích dữ dội cách đó không xa. Tôi vô cùng lo ngại về tình hình tại nhà máy", Sputnik dẫn tuyên bố của ông Grossi.

Người đứng đầu IAEA cho biết thêm, các báo cáo gần đây của cơ quan này nhấn mạnh "những rủi ro an ninh và an toàn hạt nhân nghiêm trọng mà nhà máy điện hạt nhân lớn nhất châu Âu phải đối mặt".

Được biết, Zaporizhzhia, nhà máy điện hạt nhân lớn nhất châu Âu và là một trong 10 nhà máy điện hạt nhân lớn nhất thế giới, đã nằm dưới sự kiểm soát của Nga kể từ tháng 3 năm ngoái. Mọi diễn biến xung quanh nhà máy điện hạt nhân này đang được dõi theo sát sao trong bối cảnh có nhiều lo ngại về nguy cơ xảy ra thảm họa hạt nhân thảm khốc.

Tình báo Anh tuần trước cho biết lực lượng Nga đã xây dựng các vị trí chiến đấu trên đỉnh tòa nhà lò phản ứng hạt nhân tại nhà máy Zaporizhzhia, nằm cách địa điểm xảy ra thảm họa hạt nhân Chernobyl (1986) khoảng gần 500km. Tuy nhiên, theo Bộ Quốc phòng Anh, "thiệt hại nghiêm trọng trực tiếp đối với các lò phản ứng" khó có thể xảy ra "vì các cấu trúc được gia cố rất kỹ lưỡng".

Mark Nelson, người sáng lập Quỹ năng lượng bức xạ và là cố vấn về năng lượng hạt nhân nói với Newsweek rằng người dân Ukraine nói chung không gặp rủi ro trước tình hình tại nhà máy, nhưng các nhân viên tại nhà máy đang phải đối mặt với "mối nguy hiểm nhất”.

"Tất cả các lò phản ứng đã không hoạt động trong nhiều tháng. Các công nhân ở đây đã trong tình trạng cực kỳ căng thẳng trong sau một năm. Mỗi ngày trôi qua, họ cần nỗ lực để giữ cho vật liệu hạt nhân mát và an toàn”, ông Nelson nói.

Trước đó, phát ngôn viên của Rosenergoatom, công ty con của tập đoàn năng lượng hạt nhân nhà nước Nga Rosatom khẳng định, Tổng giám đốc IAEA Grossi trong chuyến thăm Nhà máy điện hạt nhân Zaporizhzhia đã nói rằng không có vũ khí tấn công nào được tìm thấy tại nhà máy.

"Ông Grossi đã đảm bảo rằng Nga chưa từng có và không có kế hoạch triển khai bất kỳ loại vũ khí tấn công nào tại Zaporizhzhia", đại diện Rosenergoatom nói với truyền thông Nga hồi tháng 3.

Nga cảnh báo nguy cơ vỡ đập gần Nhà máy điện hạt nhân Zaporizhzhia

Theo Vladimir Rogov, quan chức cấp cao của chính quyền khu vực Zaporizhzhia, mực nước cao kỷ lục có thể làm vỡ con đập lớn ở miền Nam Ukraina và làm hư hại các bộ phận của nhà máy điện hạt nhân Zaporizhzhia do Nga kiểm soát.

"Tình hình sẽ hoàn toàn ổn định khi các lực lượng vũ trang Ukraine ngừng nã pháo vào nhà máy thủy điện Kakhovka nằm ở hạ lưu sông Dnepr thuộc vùng Kherson", ông Rogov nói với Sputnik hôm 5.5.

Quan chức này cho biết, Kyiv đang cố tình tìm cách gây ngập vùng Zaporizhzhia để tạo điều kiện thuận lợi cho việc băng qua sông Dnepr và chiếm lại nhà máy điện hạt nhân.

Ông Rogov cũng tiết lộ các lực lượng Ukraine đã tập trung tại tiền tuyến để tiến hành một cuộc phản công.

“Đối phương đã tích lũy đủ lực lượng ở tiền tuyến để phát động một cuộc phản công ở Zaporizhzhia. Chiến thuật của họ là tiến hành các hoạt động trinh sát để chọc thủng tuyến phòng thủ đầu tiên của chúng tôi, sau đó sử dụng lực lượng chính để đột phá và tấn công toàn diện quy mô lớn”, ông Rogov nói.

Sputnik nhận định, quân đội Nga đã nắm rõ về các kế hoạch của Ukraine, theo đó thành phố Tokmak có thể là một trong những hướng chính của cuộc phản công.

Rogov xác nhận quân đội Nga đã đẩy lùi cuộc phản công của Ukraine gần thành phố Orekhov, vùng Zaporizhzhia hôm 3.5. Ông nhấn mạnh cuộc phản công của Ukraine ở Zaporizhzhia có thể trở thành “khởi đầu cho việc kết thúc sự tồn tại của chính quyền Kyiv".