Trắng án ở Thượng viện, ông Trump vẫn có thể bị truy tố vì sao?

Lãnh đạo phe thiểu số đảng Cộng hòa ở Thượng viện Mỹ - Mitch McConnell đã lưu ý điều này ngay sau khi bỏ phiếu tuyên bố trắng án cho Trump, nói rằng tòa án là diễn đàn thích hợp để buộc cựu tổng thống phải chịu trách nhiệm về vai trò của mình trong vụ bạo loạn ngày 6.1 ở Điện Capitol do những người ủng hộ Trump gây ra khiến 5 người, trong đó có 1 cảnh sát.

“Tổng thống Trump vẫn phải chịu trách nhiệm về mọi thứ ông ấy đã làm khi còn đương nhiệm với tư cách là một công dân bình thường. Ông ấy không thể bỏ đi mà xem như không có chuyện gì", Mitch McConnell nói trên sàn Thượng viện.

Trump có thể bị truy tố vì những hành vi mà ông đã tham gia khi làm tổng thống?

Đúng. Bây giờ Trump đã rời nhiệm sở, bất kỳ hành vi sai trái nào mà ông thực hiện với tư cách là tổng thống đều là "trò chơi công bằng" với các cáo buộc hình sự, theo Brian Kalt, Giáo sư luật hiến pháp tại Đại học Bang Michigan.

Ông Trump được bảo vệ nhiều hơn khỏi bị truy tố khi còn là tổng thống vì Bộ Tư pháp Mỹ kết luận rằng việc truy tố một tổng thống đương nhiệm là vi hiến. Song không có lệnh cấm liên bang nào về việc buộc tội một cựu tổng thống về những hành vi đã xảy ra khi còn đương chức.

“Lập luận về quyền miễn trừ là về thời gian của phiên tòa; người ta thường chấp nhận rằng các cựu tổng thống có thể bị truy tố vì những tội ác khi đương chức”, Brian Kalt nói.

Các hành vi chính thức của Trump có được bảo vệ đặc biệt khỏi bị truy tố không?

Không. Trong một số bối cảnh, các tòa án Mỹ đã phân biệt giữa “các hành vi chính thức” của tổng thống và các hành động không liên quan đến công việc của tổng thống. Ví dụ, trong một trường hợp năm 1982, Tòa án Tối cao Mỹ đã phán quyết rằng, trong các vụ kiện dân sự, các tổng thống được miễn trừ trách nhiệm phát sinh từ các hành vi chính thức của họ.

Randall Eliason, Giáo sư luật tại Đại học George Washington và là cựu công tố viên liên bang, nói nếu Trump vi phạm luật hình sự, việc ông thực hiện những hành động đó trong khi tổng thống sẽ không bảo vệ cho ông khỏi trách nhiệm.

Như một vấn đề thực tế, các công tố viên sẽ cẩn thận để không hình sự hóa “những bất đồng chính sách hoặc hành vi theo ý mình”,
Randall Eliason nói.

Randall Eliason cho biết sẽ là phù hợp để các công tố viên điều tra vai trò của Trump trong cuộc bạo động ngày 6.1 cũng như những nỗ lực từ ông nhằm làm suy yếu chiến thắng bầu cử của Tổng thống Joe Biden.

Trump phải đối mặt với những cuộc điều tra tội phạm nào cho đến nay?

Trong hơn hai năm, Cyrus Vance - Luật sư Quận Manhattan đã điều tra hoạt động kinh doanh bất động sản của Trump về khả năng gian lận thuế và bảo hiểm. Có một cuộc điều tra dân sự riêng biệt của Tổng chưởng lý bang New York - Letitia James về việc liệu doanh nghiệp The Trump Organization có báo cáo sai lệch giá trị tài sản hay không.

The Trump Organization đã phủ nhận trong hồ sơ tòa án rằng công ty đã làm sai lệch giá trị tài sản, đồng thời bác bỏ các cáo buộc khác của Cyrus Vance và Letitia James, cả hai đều thuộc đảng Dân chủ.

Trump nói rằng các cuộc thăm dò có động cơ chính trị.

Các công tố viên ở Fulton, quận lớn nhất Georgia, gần đây đã mở cuộc điều tra hình sự về nỗ lực của ông Trump nhằm ảnh hưởng đến kết quả bầu cử năm 2020 của bang, yêu cầu các quan chức chính phủ bảo quản các tài liệu trong cuộc điều tra tội phạm lần thứ hai được biết đến về Trump.

Cuộc điều tra của Biện lý quận Fulton - Fani Willis (đảng viên Dân chủ) là nghiêm trọng nhất mà Trump phải đối mặt ở Georgia sau khi ông bị ghi âm cuộc điện thoại ngày 2.1 gây áp lực lên Ngoại trưởng Brad Raffensperger để lật ngược kết quả bầu cử của bang dựa trên những cáo buộc gian lận cử tri vô căn cứ.

Jason Miller, cố vấn cấp cao của Trump, cáo buộc đảng Dân chủ cố gắng “ghi điểm chính trị bằng cách tiếp tục cuộc săn lùng phù thủy chống lại Tổng thống Trump”.

Còn vụ kiện dân sự thì sao?

Trump phải đối mặt với một số vụ kiện dân sự, bao gồm cả hai vụ kiện được đệ trình bởi hai phụ nữ cáo buộc ông tấn công tình dục họ trước khi ông đắc cử Tổng thống Mỹ vào năm 2016. Trump đã phủ nhận các cuộc gặp gỡ.

Những vụ kiện này được tiến hành trong nhiệm kỳ tổng thống của Trump, nhưng có thể diễn ra nhanh hơn khi ông mãn nhiệm vì không thể sử dụng tư cách tổng thống của mình để trì hoãn thời hạn.

Trong đơn kiện đệ trình hôm 16.12, Hạ nghị sĩ đảng Dân chủ - Bennie Thompson đã cáo buộc Trump, luật sư riêng của ông - Rudy Giuliani và hai nhóm cánh hữu âm mưu kích động cuộc bạo loạn gây chết 5 người hôm 6.1 tại Điện Capitol.

Bennie Thompson nói trong vụ kiện rằng "Trump đã hành động vượt ra ngoài phạm vi nhiệm vụ chính thức của mình và do đó phù hợp với tư cách cá nhân".

Hôm 13.2, Thượng viện Mỹ đã tha bổng cho Donald Trump sau khi bị cáo buộc kích động đám đông tràn vào Điện Capitol vào tháng trước, giúp ông không bị kết tội trong phiên tòa luận tội thứ hai trong 1 năm dù bị lên án rộng rãi về vai trò châm ngòi cho cuộc vây hãm gây chết người.

Trong cuộc bỏ phiếu, 7 trong số 50 thượng nghị sĩ đảng Cộng hòa ở Thượng viện đã tham gia cùng phe Dân chủ bỏ phiếu kết tội Trump sau một phiên tòa kéo dài 1 tuần trong cùng tòa nhà Quốc hội bị những người ủng hộ Trump lục soát hôm 6.1. Như vậy, cuộc bỏ phiếu không đạt con số 67 phiếu ủng hộ cần thiết (2/3) để kết tội ông Trump.

Ngay sau khi cuộc bỏ phiếu kết thúc, ông Trump tuyên bố: “Đây lại là một giai đoạn khác của cuộc săn lùng phù thủy vĩ đại nhất trong lịch sử đất nước chúng ta”, ca ngợi đội ngũ pháp lý của mình và cảm ơn các thượng nghị sĩ cũng như các thành viên khác của Quốc hội.

Bên cạnh đó, ông Trump chỉ trích Mitch McConnell dữ dội: “Mitch chỉ thuộc hàng chính trị gia vặt vãnh, xấu tính, cau có, không bao giờ cười. Nếu các thượng nghị sĩ Cộng hòa mà đi theo ông ta, họ sẽ không thắng cử”.

Theo CNN, Jason Miller cho biết luật sư Rudy Giuliani không còn đại diện cho Trump trong bất cứ vấn đề pháp lý nào vì không có vụ kiện nào khác liên quan đến ông này.

Rudy Giuliani từng là đại diện pháp lý cho nỗ lực lật ngược kết quả bầu cử của ông Trump.