Trung Quốc lật đổ Đài Loan trở thành nguồn cung cấp lớn nhất cho Apple, Việt Nam hưởng lợi

Trung Quốc đang tự hào có nhiều nhà cung cấp cho Apple hơn bất kỳ quốc gia nào khác, dấu hiệu cho thấy nỗ lực của chính quyền Trump trong việc gỡ rối chuỗi cung ứng của Mỹ và Trung Quốc đã có ít tác động đến công ty công nghệ có giá trị nhất thế giới.

Theo phân tích của trang Nikkei, trong số 200 nhà cung cấp hàng đầu cho Apple vào năm 2020, 51 có trụ sở tại Trung Quốc, bao gồm cả Hồng Kông, tăng từ 42 vào năm 2018 và lần đầu tiên đánh bật Đài Loan khỏi vị trí dẫn đầu. Apple không công bố dữ liệu cho năm 2019.

Các nhà cung cấp Trung Quốc cũng giúp Apple xây dựng năng lực sản xuất tại các quốc gia châu Á khác như một phần trong chiến lược đa dạng hóa chuỗi cung ứng của công ty Mỹ.

Danh sách nhà cung cấp cho Apple bao gồm 98% chi tiêu của công ty vào vật liệu, sản xuất và lắp ráp trong năm tài chính trước đó. Báo cáo này đóng vai trò như thước đo về sự phụ thuộc của Apple vào các nhà cung cấp từ các khu vực khác nhau trên thế giới.

Báo cáo đã được phát hành hầu như hàng năm kể từ năm 2013. Apple không đưa ra lý do cho việc không công bố báo cáo vào năm ngoái.

Apple được biết đến với các tiêu chuẩn chất lượng khắt khe và sự gia tăng của các nhà cung cấp Trung Quốc nói lên khả năng sản xuất, công nghệ ngày càng tăng ở nước này, cũng như giá cả cạnh tranh.

Người quản lý chuỗi cung ứng của Apple nói với trang Nikkei rằng hầu hết các nhà cung cấp Trung Quốc có cách tiếp cận rất giống nhau. Các nhà cung cấp Trung Quốc giành được đơn đặt hàng bằng cách đưa ra mức giá rất thấp cho Apple mà đối thủ ở nơi khác khó tưởng tượng.

"Họ sẵn sàng nhận các thương vụ có tỷ suất lợi nhuận thấp mà các nhà cung cấp khác không muốn nhận. Bằng cách này, họ có thể dần dần thăng cấp khi làm việc với Apple và sau đó có thể đặt giá thầu để kinh doanh nhiều hơn vào lần tiếp theo", người quản lý cho hay.

Tham gia vào chuỗi cung ứng của Apple là "tấm vé vàng" để họ trở thành những nhà cung cấp tốt nhất trên thế giới, vị này nói thêm.

Các nhà cung cấp có trụ sở tại Trung Quốc cũng đang nhanh chóng giúp Apple tăng cường sản xuất bên ngoài quốc gia này.

Số lượng nhà cung cấp cho Apple tại Việt Nam đã tăng lên 21 vào 2020 từ 14 vào 2018, khi chiến tranh thương mại Mỹ - Trung bắt đầu. 7 trong 21 thuộc sở hữu của các công ty có trụ sở tại Trung Quốc hoặc Hồng Kông, bao gồm cả nhà lắp ráp AirPods là Luxshare Precision và Goertek. Cả hai đều đã sản xuất tai nghe không dây của Apple tại Việt Nam từ đầu năm 2020.

Hầu hết nhà máy được Apple chứng nhận ở Việt Nam đều ở miền bắc, khu vực đang phát triển các thiết bị điện tử tiêu dùng.

Sự gia tăng các nhà cung cấp Trung Quốc ảnh hưởng đến các đối tác của Apple ở nơi khác.

Số lượng nhà cung cấp Nhật Bản đã giảm xuống còn 34 từ 43 trong năm 2017 và 38 vào năm 2018. Vẫn nằm trong danh sách, Japan Display và Sharp phải đối mặt với sự cạnh tranh từ các nhà sản xuất màn hình Trung Quốc như BOE Technology Group và Tianma Microelectronics. Trong khi Sharp và Kantatsu đối đầu với Luxshare và Cowell trong mô đun máy ảnh.

Từng giữ vị trí đầu danh sách trong hơn 1 thập kỷ, Đài Loan cũng đang mất dần vị thế. 48 nhà cung cấp cho Apple của Đài Loan vào năm 2020 đưa hòn đảo này xếp thứ hai sau Trung Quốc, nhưng điều đó thể hiện sự sụt giảm so với con số 52 vào năm 2017. Vào năm 2018, Đài Loan có 47 nhà cung cấp cho Apple.

Các hãng lắp ráp thiết bị như Foxconn và Pegatron vẫn là nhà cung cấp quan trọng cho Apple nhưng cũng phải đối mặt với sự cạnh tranh từ các đối thủ Trung Quốc.

Sau khi mua lại nhà máy lắp ráp iPhone từ Wistron (Đài Loan) vào năm ngoái, Luxshare hiện cũng kiểm soát công ty con của Pegatron là Casetek Holdings (làm khung kim loại cho iPhone và MacBook). Trong khi Inventec (Đài Loan), nhà lắp ráp AirPods sớm nhất, đã mất một phần đáng kể trong việc kinh doanh vào tay Luxshare và GoerTek.

Luxshare cũng đạt được lợi nhuận trong việc lắp ráp Apple Watch sau khi Quanta Computer quyết định ngừng kinh doanh vào năm ngoái.

Số lượng các nhà cung cấp cho Apple có trụ sở ở Mỹ cũng đã giảm xuống 32 trong năm ngoái, từ 37 vào 2017. Hầu hết các nhà cung cấp cho Apple còn lại - chẳng hạn như 3M, Corning, Micron, Lumentum và Qualcomm - cung cấp các chất bán dẫn và vật liệu có giá trị cao, khó thay thế.

Apple vẫn là một trong những công ty tạo việc làm lớn nhất ở Mỹ, chịu trách nhiệm về 2 triệu việc làm trên tất cả 50 bang, theo công ty này. Apple đã chi hơn 50 tỉ USD để mua hàng từ hơn 9.000 nhà cung cấp và nhà sản xuất Mỹ vào năm ngoái.

Cựu Tổng thống Donald Trump đã hy vọng giảm bớt sự phụ thuộc của Mỹ vào chuỗi cung ứng từ Trung Quốc bằng cách áp đặt các mức thuế trừng phạt và đưa nhiều công ty nước này vào danh sách đen.

Đến nay Apple đã cắt đứt quan hệ với một nhà cung cấp Trung Quốc là O-Film Technology, sau khi Mỹ đưa nhà sản xuất mô đun cảm ứng và camera vào danh sách đen vì bị cáo buộc vi phạm nhân quyền liên quan đến người Duy Ngô Nhĩ.

Những nỗ lực của Mỹ đã không ảnh hưởng rõ ràng đến sự hợp tác giữa Apple với các nhà cung cấp Trung Quốc, bao gồm cả một số lượng lớn những công ty mới đến.

Jeff Pu, nhà phân tích cấp cao của GF Securities (Trung Quốc), cho biết Trung Quốc có chuỗi cung ứng lắp ráp và linh kiện điện tử đẳng cấp thế giới nhờ nhiều năm vun đắp không chỉ với Apple mà còn của các nhà sản xuất smartphone nước này như Huawei và Oppo.

Jeff Pu nói: “Các thành phần điện tử duy nhất mà Trung Quốc chưa thể bắt kịp là chất bán dẫn. Sự tăng trưởng của các nhà cung cấp Trung Quốc trên danh sách cũng cho thấy rằng Trung Quốc đã chống đại dịch COVID-19 tốt vào năm 2020".

Theo Eric Tseng, nhà phân tích chính của Isaiah Research (Đài Loan), chi phí và chất lượng là những lý do chính khiến Apple gắn bó với nước này bất chấp áp lực chính trị.

Eric Tseng nhận định: “Chúng tôi không nhận thấy bất kỳ dấu hiệu rõ ràng nào cho thấy Apple đã giảm mua sắm và tương tác với các nhà cung cấp Trung Quốc do căng thẳng hoặc yếu tố địa chính trị. Về cơ bản, Apple lựa chọn và đánh giá các nhà cung cấp của mình dựa trên giá thành. Đó là lý do tại sao nhiều nhà cung cấp Trung Quốc, từ Luxshare đến BYD, đã thu được nhiều lợi nhuận hơn trong vài năm qua".

Cả hai nhà phân tích đều cho rằng việc các nhà cung cấp Trung Quốc sẵn sàng chuyển sản xuất sang Việt Nam và Ấn Độ phản ánh các vấn đề với môi trường đầu tư của chính nước này. Họ nói rằng chi phí lao động đang tăng và việc tuyển dụng đủ công nhân dây chuyền sản xuất trong các mùa cao điểm hàng năm ngày càng khó khăn hơn.