ASEAN-TQ: Tiến triển trong thảo luận về Bộ quy tắc ứng xử trên Biển Đông (COC)

Thông tin được Ngoại trưởng Singapore Vivian Balakrishnan đưa ra trước khi bắt đầu Hội nghị Bộ trưởng ASEAN - Trung Quốc, diễn ra bên lề Hội nghị Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN lần thứ 51 (AMM 51). Ông nhấn mạnh văn bản làm cơ sở là một “tài liệu sống”, sẽ được chỉnh sửa và cập nhật liên tục.

Ngoại trưởng Singapore xem đây là một cột mốc mới của tiến trình đạt được COC. Tuy nhiên, ông cũng nhắc nhở nhất trí về một văn kiện đơn lẻ không có nghĩa đàm phán đã kết thúc, hay các tranh chấp trên Biển Đông đã được giải quyết, vì bộ quy tắc ứng xử “không mang ý nghĩa giải quyết tranh chấp lãnh thổ”.

Cũng theo Ngoại trưởng Balakrishnan: “Ngay bay giờ, ai cũng vui mừng vì chúng tôi đã đi đến giai đoạn này. Mọi người đều hy vọng quá trình được đẩy nhanh, nhưng tôi không thể đưa ra thời hạn cụ thể. Như vậy đảm bảo duy trì được sự linh hoạt”.

Ngoại trưởng Vương Nghị bên phía Trung Quốc tỏ ý hoan nghênh và đánh giá văn bản làm cơ sở là một tiến bộ vượt bậc.

“Chúng tôi tin nếu không có yếu tố cản trở từ bên ngoài, đàm phán COC sẽ tăng tốc. Những gì xảy ra trong quá khứ cho thấy Trung Quốc cùng ASEAN có khả năng duy trì hòa bình, ổn định ở Biển Đông, cũng như đủ sáng suốt để xây dựng một bộ quy tắc ứng xử trong khu vực”, Ngoại trưởng Vương phát biểu. Trước đây, Bắc Kinh từng cáo buộc Washington can thiệp vào tranh chấp của khu vực châu Á.

Các Ngoại trưởng ASEAN trong tuyên bố chung cũng ca ngợi bước tiến triển này, nhưng cho biết vẫn còn có một số lo ngại về các hoạt động như cải tạo đảo phi pháp, gây xói mòn lòng tin, gia tăng căng thẳng, làm suy yếu hòa bình, ổn định và an ninh trong khu vực.

Theo hai nguồn tin ngoại giao của hãng tinAP,Trung Quốc cùng ASEAN nhất trí giữ bí mật các cuộc đàm phán, nhằm tránh sự can dự của bên thứ banhư Mỹ hay Nhật Bản.

Ngoài vấn đề COC, ASEAN cũng tái cam kết nhanh chóng hoàn tất đàm phán về Hiệp định Đối tác Kinh tế Toàn diện Khu vực (RCEP) cũng như tỏ ý ủng hộ phi hạt nhân hóa bán đảo Triều Tiên hoàn toàn, có thể kiểm chứng, không thể đảo ngược.

AMM 51 và các hội nghị liên quan là dịp để 10 thành viên ASEAN làm việc với nước ngoài khối, đặc biệt là các nước lớn, về nhiều vấn đề có liên quan. Bên cạnh chuyện Biển Đông và giải trừ hạt nhân Triều Tiên, chủ nghĩa cực đoan gia tăng cùng tình hình của người Rohingya tại bang Rakhine (Myanmar) cũng là tâm điểm sẽ được bàn luận. Dự kiến Ngoại trưởng Naypyidaw sẽ thông báo tình hình Rakhine cho những người đồng cấp ASEAN trong một bữa tiệc “phi chính thức” trong khuôn khổ AMM 51.