Nhu cầu rút tiền mặt trực tiếp từ các máy ATM của người dân vào dịp Tết Nguyên đán thường tăng rất cao, thậm chí gấp 2-3 lần ngày thường. Vấn đề này dù luôn được các ngân hàng thương mại dự đoán trước và chuẩn bị kỹ vẫn không đáp ứng được hết.
Chạy 10-12km mới có máy ATM rút được tiền
Theo khảo sát của Zing News sáng 23.1.2017, hệ thống ATM của nhiều ngân hàng ở TP.HCM không đáp ứng đủ nhu cầu rút tiền mặt của người dân, trung bình cứ 15 điểm ATM mới có 1 điểm cung ứng được tiền mặt nhưng phải xếp hàng chờ rất lâu mới tới lượt.
Trao đổi với Zing News, anh Nguyễn Thanh Đức (phường 7, Gò Vấp) cho biết 23.1 là ngày đi làm cuối trước khi nghỉ Tết Nguyên đán nên anh muốn rút tiền mặt để quyết toán các khoản cho cơ quan. Tuy nhiên, cả một quãng đường di chuyển từ nhà lên đến văn phòng ở quận 1 (khoảng 12 km), anh không tìm được một ATM nào có thể rút được tiền. Chị Bùi Ngọc Thơm (quận 9) cũng phải di chuyển 10 km dọc xa lộ Hà Nội tới ngã tư Hàng Xanh, ghé vào các điểm đặt ATM trước trung tâm thương mại mới tìm được máy ATM có thể rút được tiền, dù phải chờ gần 30 phút mới đến lượt.
Tương tự là tình trạng ATM dịp Tết Nguyên đántại Hà Nội đã được Tiền Phong phản ánh vài ngày trước. Sáng 20.1, chị Lê Nhung (Ba Đình, Hà Nội) ra cây ATM của Techcombank trên đường Điện Biên Phủđịnh rút 10 triệu đồng nhưng đã thấy dántờ thông báo ghi “ATM tạm ngừng hoạt động, mong quý khách thông cảm”.Tại máy ATM của Ngân hàng BIDV trên đường Cát Linh (Hà Nội), khách hàng phải xếp hàng chờ đến lượt bởi 1trong 2 cây ATMgặp sự cố, nhân viên ngân hàng đang kiểm tra, sửa chữa.
Còn chị Bùi Khuyên, nhân viên Công ty Canon (Khu công nghiệp Thăng Long, Đông Anh, Hà Nội) dù muốn tranh thủ rút tiền từ sớm vẫn phải đợi đến mấy ngày liềnra xếp hàng ở máy ATM trước cổng khu công nghiệp, nguyên nhân làcông ty chuyển tiền thưởng trễ do sợchuyển sớm thì công nhân bỏ việc về quê, đến khi chuyển thì công nhân lại lũ lượt ra ATM đợi đến lượt mình rút tiền.
Chuẩn bị kỹ vẫn không đáp ứng nổi
Theo NHNN chi nhánh TP.HCM, thành phố hiện có hơn 4.214 máy ATM và 36.500 máy quẹt thẻ (POS), riêng tại các Khu chế xuất - Khu Công nghiệp (KCX-KCN) có 194 máy của 10 ngân hàng. Còn theo số liệu từ NHNN Việt Nam, tổng số lượng thẻ ngân hàng đã phát hành tính đến thời điểm này là hơn 106 triệu thẻ. Tính đến năm 2016, toàn thị trường đã có hơn 16.500 máy ATM và hơn 217.000 máy POS. Tuy nhiên, hiện vẫn có đến gần 90% số giao dịch của các chủ thẻ là rút tiền mặt.
Từ đầu tháng 1.2017, NHNN đã có công văn yêu cầu các tổ chức tín dụng, hệ thống ngân hàng thương mại trên địa bànphải có kế hoạch đáp ứng đầy đủ nhu cầu rút tiền mặt cho khách hàng, tăng cường đưa những loại tiền mệnh giá nhỏ vào lưu thông… NHNN chi nhánh TP.HCM cũng đã yêu cầu các ngân hàng thương mại thành lập các ban, tổ xử lý sự cố xảy ra về kỹ thuật; thành lập tổ tiếp quỹ kịp thời khi máy ATM hết tiền và bảo đảm hoạt động 24/24.
Tuy nhiên, cứ đến dịp Tết Nguyên đán, nhu cầu rút tiền để chi tiêu càng lớn, thậm chí gấp 2-3 lần ngày thường. Dự kiến, những ngày cận Tết, lượng giao dịch đạt khoảng 250-300 giao dịch/máy/ngày (tăng khoảng 40% so ngày thường), tương ứng lượng tiền giao dịch khoảng 250-300 triệu đồng/máy/ngày. Nhưng dù các ngân hàng thương mại luôn chuẩn bị rất kỹ vẫn không thể đáp ứng được hết.Đơn cử nhưTrung tâm thẻ Sacombank TP.HCM có kế hoạchtăng cường tiếp quỹ ATM thời gian cao điểm Tết3 lần/ngày, tại những KCX-KCN phải tiếp quỹ 6-7 lần/ngày.Các ngân hàng như Vietcombank, Techcombank, ACB, VietinBank... cho biết đã bố trí nhân viên trực đường dây nóng 24/24 giờ nhằm xử lýnhanh sự cố máy ATM.
Theo Phó Thống đốc NHNN Đào Minh Tú, không ít doanh nghiệp vẫn muốn giữ chân người lao động bằng cách đến giáp Tết mới trả lương, thưởng; trong khi hầu hết người lao động vẫn có thói quen sử dụng tiền mặt, nên ngay khi nhận lương, thưởng sẽ tới các máy ATM để rút tiền khiến nhu cầu tiền mặtcàng lớn thêm. Và vào một thời điểm nào đó, lượng lớn người lao động đổ dồn ra ATM rút tiền và gây khó khăn cho hoạt động ATM là điều khó tránh khỏi. Một số trụ ATMlại bị giới hạn mức tiền rút rất nhỏ gây thêm khó khăn cho sinh hoạt của người dân.
Thiết nghĩ để giảm tình trạng "đến Tết lại nghẽn" của hệ thống ATM như nhiều năm nay cần có sự phối hợp tốt hơn giữa các ngân hàng và doanh nghiệp,hướng tới một mục tiêu duy nhất là giúp người dân đỡ khổ.
Tờ VnReview phản ánh vào tối 20.1, một người dân sống tại TP.HCM đi rút tiền tại một cây ATM đặt tại đường Phạm Ngũ Lão, Quận 1 thì phát hiện một thiết bị lạ đặt tại nắp đậy phía trên phần bàn phím nhập mã PIN (ảnh dưới). Lo lắng về việc bị đánh cắp thông tin từ thẻ ATM, anh đã dừng ngay việc rút tiền lại, chụp ảnh lại toàn bộ sự việc và đăng tải thông tin lên Facebook để cảnh báo mọi người. Anh cho biết rất hoang mang không rõ thiết bị lạ kia là của ngân hàng hay hacker gắn vào. Anh đã đặt thiết bị lại vào vị trí ban đầu và báo cho lực lượng công an gần nhất xử lý.
VnReview cảnh báo, khi thực hiện giao dịch tại các cây ATM, người dùng cần quan sát kĩ để phát hiện các dấu hiệu bất thường như có vệt băng dính hai mặt tại đầu đọc thẻ, các khu vực có thể nhìn thấy bàn phím và xung quanh máy; các thiết bị như đầu đọc, bàn phím; các miếng kim loại quanh máy gắn tạm bợ, không được chắc chắn, liền mạch...
Hãy luôn chú ý tới những thứ được gắn trên máy ATM hoặc ở gần đấy. Một lỗ nhỏ hay một miếng băng dính dán ở đâu đó có thể dùng để che giấu một chiếc camera siêu nhỏ nhằm soi trộm mã PIN của bạn. Thậm chí camera còn có thể được giấu trong hộp đựng tờ rơi gần đó. Nếu phát hiện ra các dấu hiệu bất thường trên, cần gọi cho hotline/Dịch vụ khách hàng 24/7 của ngân hàng để thông báo và được tư vấn.
Khi thực hiện giao dịch, nếu phát hiện dấu hiệu thẻ có thể bị kẹt, khó nhét vào khe đọc thẻ không nên cố gắng cho thẻ vào đầu đọc của máy ATM. Khi thực hiện yêu cầu nhập PIN, lấy tay còn lại, ví, giấy… đủ rộng, hạ sát tay nhập trên bàn phím để che kín, tránh bị quay trộm thông tin PIN.
Giữ khoảng cách, không để người khác đứng sau có thể nhìn thấy thao tác bàn tay mình trên bàn phím. Nếu nghi ngờ mật khẩu hoặc mã PIN đã bị xâm nhập, cần thay đổi mật khẩu ngay lập tức.
Bên cạnh đó, người dùng nên sử dụng dịch vụ SMS banking với chức năng thông báo dao động tài khoản tự động nhằm kiểm soát tài khoản thường xuyên, khi phát hiện giao dịch bất thường trong tài khoản cần thông báo ngay cho ngân hàng.