Bài thi nhập tịch Mỹ thay đổi khiến nhiều người lo ngại

Bài thi là một trong những bước cuối cùng để trở thành công dân Mỹ. Trước đó vào năm 2020, chính quyền cựu Tổng thống Donald Trump từng tiến hành thay đổi khiến bài thi dài và khó vượt qua hơn. Nhưng Tổng thống Joe Biden không lâu sau khi nhậm chức đã ký một sắc lệnh hành pháp xóa bỏ rào cản cấp quốc tịch, trên tinh thần này bài thi được khôi phục lại như trước năm 2020 (cập nhật lần cuối năm 2008).

Đến tháng 12, giới chức Mỹ thông báo cập nhật bài thi sau 15 năm. Phiên bản mới dự kiến ra mắt cuối năm tới.

Cục Di trú - Nhập tịch Mỹ (USCIS) đề xuất bổ sung phần thi nói để đánh giá năng lực tiếng Anh. Nhân viên khảo thí sẽ đưa hình ảnh các tình huống thông thường như hoạt động hằng ngày, thời tiết hoặc thức ăn, người làm bài phải mô tả chúng bằng lời.

Ở bài thi hiện tại, nhân viên khảo thí đánh giá năng lực thông qua phỏng vấn, hỏi các câu hỏi mà người làm bài đã trả lời trong hồ sơ xin nhập tịch.

Heaven Mehreta - người nhập cư từ Ethiopia 10 năm trước - cho biết: “Đối với tôi thì nhìn ảnh mô tả khó hơn”. Cô vượt qua bài thi nhập tịch vào tháng 5.2023, đến tháng 6 chính thức thành công dân Mỹ.

Mehreta chỉ bắt đầu học tiếng Anh sau khi đến Mỹ, cảm thấy phát âm rất khó. Cô lo ngại phần mô tả hình ảnh khiến bài thi trở nên khó với những trường hợp như mình.

Shai Avny - nhập cư từ Israel 5 năm trước, trở thành công dân Mỹ vào năm ngoái cũng nhận xét phần thi nói mới làm tăng căng thẳng: “Ngồi trò chuyện với nhân viên chính phủ liên bang có thể khiến bạn thấy sợ hãi. Một số người có nỗi sợ này. Tình hình càng thêm khó khăn khi ngôn ngữ giao tiếp không phải ngôn ngữ đầu tiên của bạn. Có thể bạn lo lắng và không nghĩ được để mô tả. Vì vậy nhiều người sẽ rớt”.

Một thay đổi khác của bài thi là đổi hình thức phần kiểm tra kiến thức về lịch sử và chính phủ Mỹ từ hỏi đáp ngắn gọn thành trắc nghiệm.

Bill Bliss - tác giả nhiều sách giáo khoa tiếng Anh - lấy ví dụ với câu hỏi nêu một cuộc chiến có Mỹ tham gia vào những năm 1900, ở hình thức hỏi-đáp thì người làm bài chỉ cần nói được một trong 5 đáp án là Thế chiến thứ nhất, Thế chiến thứ hai, Chiến tranh Triều Tiên, Chiến tranh Việt Nam hoặc Chiến tranh vùng Vịnh. Còn ở hình thức trắc nghiệm, họ phải biết rõ cả 5 đáp án (nội chiến Mỹ, Chiến tranh Mỹ - Mexico, Chiến tranh Triều Tiên, Chiến tranh Mỹ - Tây Ban Nha) thì mới có thể chọn ra đáp án đúng.

Theo ông Bliss, thi trắc nghiệm như vậy đòi hỏi trình độ ngoại ngữ cùng kỹ năng làm bài ở mức cao hơn.

Hiện tại người làm bài cần trả lời đúng 6 trong 10 câu hỏi để vượt qua. 10 câu này được chọn từ bộ câu hỏi 100 câu, người làm bài không được cho biết trước họ sẽ gặp câu nào nhưng có thể nghiên cứu trước toàn bộ 100 câu.

Lynne Weintraub - chuyên gia hỗ trợ người nhập cư học tiếng Anh - nhận xét phần kiểm tra kiến thức về lịch sử và chính phủ hình thức trắc nghiệm khiến bài thi trở nên khó hơn với trường hợp gặp khó khăn trong việc đọc tiếng Anh (người tị nạn, người lớn tuổi, người khuyết tật).

Nhân viên một trường cao đẳng giáo dục thường xuyên tại bang California Mechelle Perrott cho biết: “Chúng tôi có rất nhiều học sinh là người tị nạn. Các em đến từ quốc gia bị chiến tranh nên có thể không có cơ hội hoàn thành chương trình học hay đến trường. Việc học đọc viết bằng ngoại ngữ sẽ vô cùng khó khăn khi họ không thể đọc viết bằng tiếng mẹ đẻ. Hình thức thi trắc nghiệm đòi hỏi phải đọc nhiều. Điều này khiến tôi lo ngại cho họ”.

Theo luật liên bang, hầu hết người nộp đơn xin nhập tịch cần chứng minh bản thân biết tiếng Anh (có khả năng nói, đọc, viết dùng trong cuộc sống) cũng như có kiến thức về lịch sử và chính phủ Mỹ.

USCIS chuẩn bị thử nghiệm bài thi nhập tịch mới trên toàn quốc trong năm nay. Sau đó một nhóm chuyên gia sẽ xem xét kết quả rồi đề xuất cách thức triển khai phù hợp.

Trong năm tài khóa 2022, hơn 1 triệu người được cấp quốc tịch Mỹ, cao nhất từ năm 1907 đến nay. So với năm trước đó, USCIS giảm được hơn 60% lượng hồ sơ xin nhập tịch tồn đọng.