Các startup mọc lên từ đống tro tàn sau cuộc sa thải nhân viên ồ ạt của Meta, Twitter, Microsoft

Nic Szerman mất việc tại Meta Platforms vào tháng 11, chỉ 2 tháng sau khi làm việc toàn thời gian, trở thành nạn nhân của việc cắt giảm 13% lực lượng lao động khi thị trường quảng cáo sụp đổ.

Vài ngày sau, Nic Szerman quay trở lại làm việc, tìm kiếm khoản đầu tư cho công ty riêng của mình là Nulink. Đây là công ty thanh toán dựa trên blockchain.

Nic Szerman gửi quảng cáo chiêu hàng (giới thiệu sản phẩm hoặc dịch vụ) tới công ty khởi nghiệp Y Combinator và quỹ tiền mã hóa của Andreessen Horowitz.

Chàng trai 24 tuổi nói: “Nghe có vẻ kỳ lạ nhưng lần sa thải này đã giúp tôi có một vị trí thực sự tốt. Tôi không phải trả lại tiền thưởng cho việc đồng ý gia nhập Meta. Tôi nhận được 4 tháng lương trợ cấp thôi việc và bây giờ tôi có thời gian để tập trung vào dự án của riêng mình".

Theo các nhà đầu tư mạo hiểm, Nic Szerman là một phần của làn sóng những doanh nhân tương lai đang trỗi dậy từ đống tro tàn của tình trạng mất việc làm hàng loạt ở Thung lũng Silicon vào nửa cuối năm 2022.

1.013 hãng công nghệ, gồm cả gã khổng lồ Meta Platforms, Microsoft, Twitter và Snap, đã sa thải hơn 153.000 nhân viên, theo Layoff.fyi, trang chuyên theo dõi tình trạng mất việc làm trong lĩnh vực công nghệ.

Trong khi tổng nguồn vốn đầu tư mạo hiểm (VC) giảm 33% trên toàn cầu xuống còn khoảng 483 tỉ USD vào năm 2022, nguồn vốn ở giai đoạn đầu vẫn mạnh mẽ. Cụ thể là 37,4 tỉ USD được huy động trong vòng thiên thần (hoặc vòng hạt giống), phù hợp với mức kỷ lục được thấy vào năm 2021, theo dữ liệu từ công ty nghiên cứu PitchBook.

Day One Ventures, quỹ mạo hiểm giai đoạn đầu ở thành phố San Francisco (Mỹ), đã đưa ra sáng kiến mới vào tháng 11 tài trợ cho các công ty khởi nghiệp được thành lập bởi những người mất việc làm công nghệ, đưa ra khẩu hiệu "Được tài trợ chứ không phải bị sa thải".

Chương trình này dành 20 tấm séc trị giá 100.000 USD/séc cho 20 công ty vào cuối năm 2022. Day One Ventures cho biết ngày thứ nhất đã nhận được hơn 1.000 đơn đăng ký, hầu hết trong số đó từ những người bị Meta Platforms, Twitter và Stripe (công ty thanh toán kỹ thuật số) sa thải.

"Chúng tôi đang đầu tư 2 triệu USD vào 20 công ty. Nếu chúng tôi chỉ tìm thấy một kỳ lân thì điều đó gần như sẽ trả lại cho quỹ, mà tôi nghĩ đó là cơ hội thực sự duy nhất cho chúng tôi với tư cách là nhà quản lý quỹ", Masha Bucher, đồng sáng lập tại Day One Ventures, cho biết.

"Nhìn vào chu kỳ kinh tế vừa qua, các công ty như Stripe, Airbnb, Dropbox đã được tạo ra từ trong khủng hoảng", Masha Bucher nói thêm.

Game và trí tuệ nhân tạo

Cũng trong tháng 11, quỹ đầu tư nhiều giai đoạn Index Ventures (từng cấp vốn cho Facebook, Etsy và Skype) đã ra mắt quỹ Origins thứ hai. Quỹ này sẽ đầu tư 300 triệu USD vào các công ty khởi nghiệp giai đoạn đầu.

Trong khi đó, Silicon Valley investor U.S. Venture Partners và Austrian VC firm Speedinvest đã dành một số tiền tương tự cho các công ty mới thành lập.

Các nhà đầu tư nhấn mạnh game và trí tuệ nhân tạo (AI) trong số các lĩnh vực đang được quan tâm.

Sofia Dolfe, thành viên của Index Ventures, nói: “Với những tiến bộ trong thiết kế game, những cải tiến mới như game đám mây và sự xuất hiện của mạng xã hội trong lĩnh vực này, chơi game đã thực sự chuyển thành văn hóa chính thống. Trong mọi thời kỳ kinh tế không chắc chắn, luôn có cơ hội - thiết lập lại, sắp xếp lại ưu tiên, tập trung lại năng lượng và tài nguyên".

"Bong bóng dotcom phiên bản 2.0"

Nic Szerman cho biết dự án của anh đã bị Y Combinator từ chối và vẫn chưa nhận được phản hồi từ Andreessen Horowitz, dù các nhà đầu tư mạo hiểm giai đoạn đầu khác bày tỏ sự quan tâm.

"Tôi đã nói với các nhà đầu tư rằng chúng tôi sẽ trò chuyện sau hai hoặc ba tháng. Tôi sẽ tập trung vào việc mở rộng hệ thống ngay bây giờ", Nic Szerman nói thêm.

Một số nhà đầu tư đã so sánh cuộc suy thoái 2022 với bong bóng dot-com vào đầu những năm 2000, khi hàng chục công ty khởi nghiệp được định giá quá cao phá sản, khiến thị trường tràn ngập nhân tài và giúp khơi dậy làn sóng các công ty mới như Facebook hay YouTube.

Harry Nelis, thành viên quản lý của công ty đầu tư Accel từng chứng kiến một thế hệ mới những người chấp nhận rủi ro trong số những ai thất nghiệp, nói: “Nhiều công ty vĩ đại đã được tạo ra trong thời kỳ tương đối đen tối”.

Theo một số chuyên gia trong ngành, các cựu nhân viên Big Tech (hãng công nghệ lớn) có lợi thế khi thành lập công ty riêng vì tận mắt chứng kiến cách thức hoạt động của một số công ty lớn nhất trên thế giới và tiếp cận liên tục với mạng lưới đồng nghiệp có tay nghề cao của họ.

Một cựu nhân viên Google đã tìm cách giúp đỡ những người khác như anh, đang tìm kiếm cuộc sống sau khi bị Big Tech sa thải. Vào năm 2015, Christopher Fong, người dành gần một thập kỷ làm cho Google, đã ra mắt Xoogler - dự án được thiết kế để giúp các cựu nhân viên thành lập công ty của riêng họ. Kể từ đó, số thành viên của Xoogler đã tăng lên hơn 11.000.

Christopher Fong nói với Reuters rằng kinh nghiệm làm ở Big Tech đã mang lại cho những người sáng lập một "thương hiệu mạnh có thể tận dụng để gặp gỡ các nhà đầu tư, khách hàng tiềm năng và tuyển dụng thành viên trong đội".

Những tháng cuối năm 2022, một số Big Tech đã thực hiện sa thải hàng loạt hoặc tạm dừng tuyển dụng trong bối cảnh nước Mỹ đang vật lộn với lạm phát cao và lãi suất tăng.

Meta Platforms, công ty mẹ của Facebook, hôm 9.11.2022 thông báo rằng sẽ cắt giảm 13% lực lượng lao động, tức hơn 11.000 việc làm.

Tuần trước đó, công ty chia sẻ xe Lyft cho biết đã sa thải khoảng 683 nhân viên, tương đương với khoảng 13% lực lượng lao động của mình, sau khi đã cắt giảm 60 việc làm vào đầu năm 2022 và ngừng tuyển dụng từ tháng 9.

Ngày 4.11.2022, Twitter sa thải 1/2 lực lượng lao động trong tổng số khoảng 7.500 nhân viên sau khi Elon Musk tiếp quản công ty.

Đầu tháng 11, Microsoft đã sa thải khoảng 1.000 nhân viên tại một số bộ phận, trang Axios đưa tin. Trong khi Stripe cắt giảm khoảng 14% nhân sự và sẽ còn khoảng 7.000 nhân viên.

Tờ The New York Times hôm 14.11.2022 đưa tin Amazon có kế hoạch cắt giảm khoảng 10.000 việc làm trong các bộ phận như bán lẻ, nhân sự, thiết bị và sản phẩm, trích dẫn các nguồn giấu tên.

Những nhân sự bị cắt giảm sẽ tập trung ở mảng thiết bị và sản phẩm của Amazon, bao gồm cả người liên quan đến phần mềm trợ lý ảo Alexa. Ngoài ra, nhiều nhân viên thuộc mảng bán lẻ và quản trị nhân lực của Amazon sẽ mất việc.

Con số 10.000 nhân viên tương đương với 3% tổng số lao động đang làm việc trực tiếp cho Amazon và chiếm khoảng 1% trong tổng số 1,5 triệu lao động liên quan đến tập đoàn này, chủ yếu là nhân viên làm việc theo giờ.

Việc Amazon đột ngột cắt giảm nhân sự trong giai đoạn mua sắm cao điểm trước các ngày lễ lớn, khi các doanh nghiệp đề cao tính ổn định, cho thấy tập đoàn này phải chịu áp lực lớn từ tình trạng tăng trưởng kinh tế sụt giảm trên toàn cầu. Trước đó, Amazon cho biết đang giảm nhẹ việc tuyển dụng.