Chiến lược đóng đường ống nhiên liệu của Tổng thống Mexico có hiệu quả?

Nguyên nhân dẫn đến vụ nổ chết người mới đây được xác định là do có đối tượng khoan ống dẫn xăng hòng lấy cắp phi pháp. Tình trạng thiếu nhiên liệu,gây ra bởi chiến lược của Tổng thống Obrador thúc đẩy người dân “hôi của” rồi trở thành nạn nhân xấu số.

Nhà lãnh đạo Mexico tuyên bố sự cố vừa xảy ra không khiến ông mất niềm tin vào chiến lược đang thực hiện. Nhiên liệu vì vận chuyển bằng xe nên không được giao đúng hạn, có nguy cơ đe dọa nền kinh tế lẫn tỷ lệ ủng hộ Tổng thống Obrador.

Quá nhiều kẻ cắp nhiên liệu

Bộ Năng lượng Mexico cho biết nước này là thị trường nhiên liệu lớn thứ 6 trên thế giới, với nhu cầu mỗi ngày gần 1,18 triệu thùng xăng và dầu diesel. Việc chính quyền thiếu chú ý khiến không ít nhóm tội phạm có tổ chức tiến hành khoan các đường ống dẫn chính của công ty dầu mỏ nhà nước Pemex. Sự phức tạp bên trong nhà máy lọc dầu lẫn trạm nhiên liệu cũng tạo điều kiện cho trộm cắp. Phần lớn những gì bị lấy đi phi pháp cuối cùng lại về tay nhà bán lẻ sản phẩm Pemex hợp pháp.

Trộm cắp nhiên liệu đã là vấn đề hàng thập kỷ nhưng đặc biệt nổi lên trong những năm gần đây. Cuộc chiến chống ma túy buộc nhiều băng đảng tìm cách làm ăn khác, đường ống nhiên liệu quốc gia vì vậy mà trở thành mục tiêu.

Cựu Tổng thống Enrique Pena Nieto tự do hóa ngành công nghiệp năng lượng, dẫn đến giá bán lẻ tăng. Những nhóm thỏa thuận có cơ hội giảm giá thông qua bán xăng trên thị trường chợ đen.

Theo hãng tin Reuters tính toán, lượng xăng hiện đang bị rút tương đương với 1/5 tổng lượng xăng Mexico tiêu thụ (150.000 thùng/ ngày). Các trạm xăng chính là bên mua lại.

Pemex trong 10 tháng đầu năm 2018 ghi nhận hơn 12.500 điểm khoan trái phép trên mạng lưới đường ống của công ty, tổn thất ước tính hơn 3 tỉUSD.

Bang miền tây và miền trung như Queretaro, Guanajuato, Hidalgo, Michoacan, Jalisco, cùng nhà máy lọc dầu Salamanca (thuộc sở hữu Pemex) là nơi nạn trộm cắp nhiên liệu hoành hành nhất.

Tìm cách giải quyết nhu cầu nhiên liệu

Đầu tư yếu kém, ít bảo trì cùng tai nạn thường xuyên khiến 6 nhà máy lọc dầu của Pemex hoạt động dưới công suất nhiều năm nay. Công suất năm 2018 chỉ đạt hơn 540.000 thùng dầu thô/ngày.

2/3 tổng nhu cầu của Mexico năm ngoái được đáp ứng bởi nhiên liệu từ nước ngoài. Quốc gia Mỹ Latin có 16 ga hàng hải phục vụ việc nhận nhiên liệu nhập khẩu, cùng 74 cơ sở lưu trữ, hơn 8.800 km đường ống.

Mexico là thị trường quan trọng của nhiều đơn vị lọc dầu và thương mại Mỹ, là nước nhập khẩu xăng cùng dầu diesel Mỹ số 1. Mỹtrong tháng 10.2018 xuất 621.000 thùng xăng/ngày sang nước láng giềng. Ngày càng có nhiều chuyến vận chuyển nhiên liệu bằng đường sắt giữa hai quốc gia khi nhu cầu ngày càng tăng (dù chưa sánh bằng vận tải biển).

Chiến lược đóng đường ống chặn trộm cắp

Chính quyền Tổng thống Obrador từ ngày 27.12 đã cho đóng một số đường ống chính. Hoạt động sản xuất tại hai nhà máy Madero, Minatitlan cũng bị dừng một phần hoặc hoàn toàn. Nhà lãnh đạo hy vọng 5.000 xe tải đủ sức đảm nhiệm công tác vận chuyển nhiên liệu cho hơn 11.000 trạm xăng trên cả nước.

Nghiên cứu do Ủy ban Cạnh tranh kinh tế Mexico (Cofece) chỉ ra rằng chi phí vận chuyển bằng xe tải cao gấp gần 14 lần bằng đường ống.

Tổng thống Obrador lẫn công ty Pemex đều lên tiếng đảm bảo về nguồn cung. Ông kêu gọi người dân kiên nhẫn trong lúc chờ hệ thống phân phối mới hoạt động trơn tru.