Do nể nang, né tránh hay áp lực gì mà thanh tra Bộ GTVT không phát hiện vi phạm?

Bộ GTVT chậm phản ứng vấn đề đăng kiểm

Tại phiên trả lời chất vấn tại Quốc hội sáng 8.6, trả lời tranh luận của đại biểu Trần Thị Kim Nhung về trách nhiệm của bộ trong việc chậm phản ứng, khiến các trung tâm đăng kiểm chậm hoạt động trở lại do thiếu đăng kiểm viên, Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng khẳng định, sự việc xảy ra tại Cục Đăng kiểm Việt Nam cũng như các Trung tâm đăng kiểm là một sự cố hết sức đau xót đối với lĩnh vực đăng kiểm nói riêng cũng như ngành giao thông vận tải nói chung. Bộ GTVT có trách nhiệm cùng với Đăng kiểm Việt Nam về những sai phạm xảy ra trong hoạt động đăng kiểm.

Bộ trưởng cho biết thêm, trong công tác điều tra, khởi tố vụ án, khởi tố, bắt giam bị can do công an các địa phương thực hiện, không phải là Bộ Công an. Về nguyên tắc điều tra, không trao đổi trước với Bộ GTVT. Do vậy, với tinh thần khi xảy ra ở đâu, Bộ Giao thông vận tải trực tiếp trao đổi, báo cáo Bộ trưởng Bộ Công an để có phương án giải quyết.

Bộ GTVT cũng có văn bản đề nghị Bộ Công an tạo điều kiện, việc thu giữ máy móc, thiết bị và tài liệu niêm phong để phục vụ cho công tác điều tra có thể làm sớm, làm nhanh, sau đó bàn giao lại cho trung tâm kiểm để Cục Đăng kiểm tiếp quản và bố trí lực lượng.

Tuy nhiên, thì 75% trung tâm đăng kiểm của các doanh nghiệp tư nhân, nên không phải muốn khôi phục lại là khôi phục được. Đặc biệt, lực lượng bị khởi tố, bắt giam ở các trung tâm đăng kiểm chủ yếu là nhân lực chủ chốt, đăng kiểm viên bậc cao, thường mỗi trung tâm chỉ có một người và thường giữ vai trò lãnh đạo của trung tâm.

Về chất vấn của đại biểu liên quan đến hoạt động đăng kiểm, Bộ trưởng cho biết, đến thời điểm này chỉ còn 2 tỉnh là Hòa Bình và Bắc Kạn chưa trở lại hoạt động do thiếu cán bộ, đăng kiểm viên. Bộ trưởng đã trực tiếp làm việc với địa phương và Bộ đã trực tiếp đào tạo nhân lực do địa phương giới thiệu để thi tuyển, cấp chứng chỉ để có thể giữ chức vụ lãnh đạo của Trung tâm đăng kiểm. Còn về đăng kiểm viên, Bộ Giao thông vận tải đã phối hợp với Sở Giao thông vận tải tỉnh Hòa Bình chuẩn bị đầy đủ, dự kiến sẽ sớm mở lại Trung tâm đăng kiểm này.

Do áp lực gì mà thanh tra không phát hiện sai phạm?

Liên quan đến chất lượng công tác thanh tra, đại biểu Lý Văn Huấn (Thái Nguyên) nhận thấy, Bộ trưởng đã trả lời nhiều vấn đề liên quan đến tồn tại trong vi phạm trong đăng kiểm, nhất là vi phạm trong sát hạch giấy phép lái xe. Do vậy, đại biểu đề nghị Bộ trưởng cho biết suy nghĩ về chất lượng thanh tra. Chất lượng thanh tra do năng lực của cán bộ thanh tra hay do nể nang, né tránh hay do một áp lực gì khác mà qua thanh tra không phái hiện vi phạm gì khác để cơ quan điều tra khởi tố.

Trả lời về trách nhiệm của Bộ GTVT trong công tác thanh tra liên quan đến hoạt động đăng kiểm, Bộ trưởng cho rằng đây là một trong những tồn tại, nguyên nhân khiến xảy ra sai phạm tại các trung tâm đăng kiểm. Đặc thù của hoạt động đăng kiểm là tương đối khép kín, nên khi thanh tra tiến hành kiểm tra, chỉ kiểm tra được trên hồ sơ, trong khi sai phạm lại không nằm trên hồ sơ, hồ sơ rất đẹp nhưng vẫn xảy ra sai phạm.

Theo đó, đăng kiểm có hệ thống công nghệ thông tin để kiểm tra các yếu tố liên quan đến phương tiện, nhưng độ bảo mật của hệ thống này chất lượng kém, phần mềm bị can thiệp để thay đổi kết quả. Ngoài ra, việc nhận tiền, tham ô, tham nhũng cũng được thực hiện bên ngoài nên thanh tra cũng gặp khó khăn khi phát hiện. Tuy nhiên, cũng không thể phủ nhận việc thanh tra thời gian qua làm không hết trách nhiệm.

“Việc đi kiểm tra có thực chất không? Đã nâng cao trình độ của các thanh tra viên chưa? Khi tôi nhận nhiệm vụ thì có 2 việc tôi yêu cầu làm ngay đó là thanh tra hệ thống đăng kiểm và thanh tra hoạt động đào tạo, cấp phép lái xe. Anh em báo cáo lại là có nội dung không làm được, chi có thể kết luận là có dấu hiệu vi phạm, can thiệp hệ thống giám sát thời gian, quãng đường lái xe. Tôi nhấn mạnh rằng điều này do thanh tra chưa làm hết trách nhiệm. Tại sao Thanh tra Chính phủ, Bộ Công an làm được mà thanh tra ngành không làm được? Tôi yêu cầu tập trung lực lượng để làm và từng bước khắc phục tình trạng này”, ông Thắng nói.

Về nguyên nhân sai phạm khi xã hội hóa hàng loạt trung tâm đăng kiểm, nhiều xe hết niên hạn vẫn được đưa vào sử dụng, Bộ trưởng cho biết một trong những nguyên nhân là không phản ứng kịp thời khi các quy định pháp luật thay đổi liên quan đến lĩnh vực đăng kiểm.

Ví dụ khi Bộ GTVT tham mưu Chính phủ ban hành Nghị định 139 thì Luật Quy hoạch có hiệu lực, trong khi Nghị đinh 139 có nội dung liên quan đến quy hoạch đăng kiểm. Khi Luật Quy hoạch có hiệu lực thì đương nhiên các quy hoạch ngành hết hiệu lực. Khi đó, các trung tâm đăng kiểm ở các địa phương nở rộ, thậm chí vượt quá số lượng trong quy hoạch đến năm 2030.

“Điều này cũng gây nên tình trạng cạnh tranh không lành mạnh. Nhiều xe hết niên hạn vẫn được đưa vào sử dụng liên quan đến yếu tố tham nhũng, đạo đức của các lãnh đạo Cục đăng kiểm đến trung tâm đăng kiểm. Khi đã cấu kết thì ảnh hưởng đến công tác thanh tra, giám sát. Tới đây, chúng tôi cũng giám sát việc mở các trung tâm đăng kiểm ở các địa phương, siết chặt lại quy định liên quan đến công tác đăng kiểm”, ông Thắng nói.