Ông Obama kêu gọi đảng Dân chủ kiểm soát thói lạm quyền của TT Trump

Phát biểu trước các sinh viên Đại học bang Illinois hôm 7.9 (giờ Mỹ) khi nhận một giải thuởng vì sự đạo đức trong chính phủ, ông Obama nói dân Mỹ đang phải sống trong thời đại nguy hiểm, và cáo buộc đảng Cộng hòa đe dọa nền dân chủ, chia rẽ nước Mỹ, phá hoại mối quan hệ với các đồng minh và làm thân với Nga.

Ông Obama trách đảng Dân chủ thờ ơ, yếm thế

Ông kêu gọi đảng viên Dân chủ cố gắng kiểm soát được “thói lạm quyền” của chính phủ Trump, và khôi phục sự lành mạnh cho chính trị, bằng cách tham gia cuộc bầu cử quốc hội Mỹ giữa kỳ.

Ông Obama tuyên bố: “Trong hai tháng nữa, chúng ta có cơ hội phục hồi sự lành mạnh cho nền chính trị của chúng ta. Chỉ có một cách kiểm soát các chính sách xấu và lạm quyền, chính là quí vị và lá phiếu của quí vị”.

Theo Reuters, ông Obama thất vọng với một số đảng viên Dân chủ “rút mình kể từ khi ông mãn nhiệm kỳ hồi đầu năm 2017. Ông cáo buộc đảng Cộng hòa không sẵn sàng bảo vệ nền dân chủ, không giám sát các chính sách của ông Trump hoặc tính khí thất thường của vị tỉ phú.

Ông nói cử tri sẽ nhận lấy trách nhiệm này: “Cuối cùng, mối đe dọa nền dân chủ của chúng ta không chỉ đến từ Donald Trump hoặc nhóm nghị sĩ Cộng hòa ở Quốc hội Mỹ, mà mối đe dọa lớn nhất cho nền dân chủ của chúng ta chính là sự thờ ơ, sự yếm thế”.

Ông Trumpđề cập thành tựu lớn nhất của ông là hồi phục kinh tế Mỹ mạnh mẽ, nhưng ông Obama bác và lưu ý cử tri, rằng sự hồi phục kinh tế từng bắt đầu trong thời kỳ ông là chủ nhân Nhà Trắng, và bảo vệ việc ông đã xử lý cuộc khủng hoảng kinh tế 2008.

Ông Obama còn nói ông Trump lợi dụng văn hóa sợ hãi và sự bất mãn về kinh tế do các chính sách “quạt lên” ngày càng lớn trong vài năm gần đây.

Trước đây, từ sau khi trao chìa khóa chủ nhân Nhà Trắng cho ông Trump, ông Obama tránh công khai chỉ trích vị tổng thống kế nhiệm, chỉ tỏ thái độ không chấp nhận chính sách di dân nghiêm khắc, cùng việc ông Trump rút Mỹ khỏi các thỏa thuận quốc tế, như thỏa thuận hạt nhân Iran, thỏa thuận chống thay đổi thời tiết toàn cầu Paris 2015.

Nhưng trong diễn văn ở bang Illinois (nơi ông Obama bắt đầu lập sự nghiệp chính trị), vị cựu tổng thống Mỹ từ bỏ sự ngập ngừng chính trị, nói lá phiếu chống lại đảng Cộng hòa có thể khôi phục “sự trung thực, phẩm giá và tôn trọng luật pháp” cho Chính phủ.

Ông Obama tuyên bố: “Nếu quí vị nghĩ rằng cuộc bầu cử này không quan trọng, thì tôi hy vọng hai năm qua đã sửa được cảm tưởng đó. Từ hàng chục năm qua, cách làm chính trị gây chia rẽ, oán hận, hoang tưởng, đáng tiếc thay, đã được tìm thấy ở đảng Cộng hòa”.

Ông Obama dẫn sự trỗi dậy của phe cực hữu, và chỉ trích việc ông Trump xử lý vụ bạo lực năm 2017, tại một cuộc biểu tình của phe thượng tôn da trắng ở Charlottesville (bang Virginia), làm chết một người chống cuộc tuần hành đó.

Tổng thống Mỹ nói chuyện với các nhà báo trên chuyên cơ Air Force One - Ảnh: AP

Ông Trump “ngủ gật” vì ông Obama “giỏi ru ngủ người khác”

Người phát ngôn Michael Ahrens của Ủy ban quốc gia đảng Cộng hòa không chấp nhận lời chỉ trích của ông Obama, nói năm 2016, cử tri đã bác các chính sách của ông.

Vào lúc ông Obama phát biểu, ông Trump nói chuyện với các nhà báo trên chuyên cơ Air Force One, rằng ông Sessions nên điều tra tác giả một bài xã luận đăng trên báo New York Times, mang nội dung chỉ trích sự lãnh đạo của ông Trump. Ông nói bài xã luận (của một quan chức chính phủ được tờ báo Mỹ giấu tên) là “một vấn đề an ninh quốc gia”.

Và khi ông đang tham gia một cuộc gây quỹ ở bang Bắc Dakota, Tổng thống Trump nói ông “ngủ gật” khi theo dõi bài phát biểu của vị tiền nhiệm: “Tôi xin lỗi, tôi có xem nhưng tôi ngủ gật. Tôi phát hiện ông ấy giỏi ru ngủ người khác”.

Cuộc bầu cử quốc hội Mỹ giữa kỳ đã được xem là cuộc trưng cầu dân ý về ông Trump, người giữ được lời hứa khi tranh cử tổng thống 2016 là giảm thuế cùng các qui định phiền hà, nhưng ông đang đối mặt với sự thắc mắc sức khỏe của ông có thể đảm trách vai trò lãnh đạo nước Mỹ, vốn ngày càng tăng và có từ trong chính chính phủ của ông.

Bên cạnh đó, là cuộc điều tra nghi án Nga can thiệp vào cuộc bầu cử tổng thống Mỹ 2016.

Ông Obama chỉ trích việc Tổng thống Mỹ gây sức ép với các quan chức bảo vệ pháp luật, gồm Bộ trưởng Tư pháp Jeff Sessions. Ông Trump liên tục đòi ông Sessions cách chức Công tố viên đặc biệt Robert Muller, người chỉ huy cuộc điều tra nghi án trên.

Đầu tuần này, ông Trump còn chỉ trích Bộ Tư pháp Mỹ truy tố hai nghị sĩ sắp mãn nhiệm của đảng Cộng hòa, với lý do hành động này đe dọa thế đa số của đảng này ở Quốc hội Mỹ.

Ông Obama nói: “Việc tuyên bố mọi sự sẽ OK, là vì có những người trong Nhà Trắng bí mật không tuân lệnh tổng thống, ở đây tôi nói nghiêm túc... các người đó không được dân cử. Họ không có uy tín”.

Kế hoạch giúp đảng Dân chủ tranh cử của ông Obama

Hai đảng Cộng hòa và Dân chủ đều kêu gọi đảng viên tham gia bầu cử, khi đảng Dân chủ cần 22 ghế Hạ viện và 2 ghế Thượng viện để chiếm thế đa số ở Quốc hội Mỹ.

Nếu được giành được quyền kiểm soát 1 hoặc cả 2 Viện, đảng Dân chủ không chỉ có thể ngăn chặn các chính sách của ông Trump, mà còn có thể mở cuộc điều tra chính phủ của ông.

Hôm 6.9, ông Trump nói với người ủng hộ ở bang Montana, rằng đảng Cộng hòa cần duy trì được thế kiểm soát Quốc hội Mỹ, để chặn nguy cơ ông bị luận tội, dù đảng Dân chủ không hề bàn đến khả năng luận tội.

Tổng thống Mỹ nói: “Nếu xảy ra luận tội, chính là lỗi của quí vị, vì quí vị không đi bầu cử". Ông Obama bắt đầu cuộc vận động cho đảng Dân chủ từ ngày 8.9 ở quận Cam (bang California) một khu vực luôn thiên về đảng Cộng hòa, nhưng nay có nguy cơ đảng này mất nhiều ghế.

Tuần tới, ông Obama đến bang Ohio vận động cho ông Richard Cordray, ứng viên thống đốc bang, cùng các ứng viên khác của đảng Dân chủ. Cuối tháng 9 ông Obama sẽ vận động ở hai bang Illinois vàPennsylvania.

Hồi tháng 8, ông Obama ủng hộ 81 ứng cử viên đảng Dân chủ ở 14 bang, chú trọng các ứng viên trẻ muốn nắm các chức vụ cấp bang. Một cố vấn giấu tên của ông Obama nói ông sẽ tiếp tục nỗ lực giúp các ứng viên suốt tháng 10, và sẽ xuất hiện ở một số cuộc gây quỹ.

Bích Ngọc (theo AP)