Việt Nam, Ấn Độ hưởng lợi từ việc chuỗi cung ứng dịch chuyển khỏi Trung Quốc vào 2023

Container xChange, nền tảng hậu cần container của Đức, đã khảo sát hơn 2.600 chuyên gia trong ngành từ hơn 20 quốc gia về xu hướng ngành vận chuyển và chuỗi cung ứng cho năm 2023 và nhận thấy rằng 67% số người được hỏi tin rằng Việt Nam, Ấn Độ sẽ “nổi lên như những trung tâm vận chuyển container” năm nay.

Cuộc khảo sát được đưa ra trong bối cảnh ngày càng có nhiều bằng chứng cho thấy Việt Nam, Ấn Độ đang ngày càng trở nên phổ biến với các công ty đang tìm cách giảm sự phụ thuộc vào Trung Quốc và phân tán rủi ro chuỗi cung ứng của họ.

Xuất khẩu iPhone từ tháng 4 đến tháng 12.2022 của Ấn Độ đã tăng gần gấp đôi so với cả năm tài chính trước đó. Trong khi Tata Group (tập đoàn hàng đầu Ấn Độ) sẵn sàng mua một nhà máy địa phương từ công ty Đài Loan để cung cấp cho quốc gia Nam Á này nhà máy sản xuất iPhone nội địa đầu tiên, tờ Bloomberg News đưa tin.

Trong khi đó, Việt Nam xuất khẩu sang Mỹ đạt mức cao kỷ lục vào năm 2022, nhờ xuất khẩu mạnh smartphone và các thiết bị điện tử khác, theo dữ liệu hải quan do chính phủ công bố.

Cuộc khảo sát của Container xChange cũng cho thấy các doanh nghiệp Mỹ dự kiến sẽ chuyển nhiều hoạt động sản xuất ra nước ngoài hơn sang các đồng minh địa chính trị. “Mục tiêu là ngăn chặn các quốc gia, đặc biệt là Trung Quốc và Nga, sử dụng lợi thế thị trường của họ với các nguyên liệu thô, thực phẩm và sản phẩm chính”, theo cuộc khảo sát.

Chẳng hạn, gã khổng lồ máy tính cá nhân Dell (Mỹ) đã quyết định ngừng sử dụng chất bán dẫn do Trung Quốc sản xuất từ năm 2024 và có thể chuyển khoảng một nửa sản lượng ra khỏi nước này vào 2025, theo báo cáo của trang Nikkei Asia và các phương tiện truyền thông Đài Loan.

Ngoài việc điều chỉnh chuỗi cung ứng, lạm phát và suy thoái kinh tế được 88% số người tham gia khảo sát coi là những yếu tố cản trở lớn nhất với hoạt động kinh doanh của họ năm nay, tiếp theo là chiến tranh, đại dịch ở Trung Quốc và các cuộc đình công của công nhân.

Christian Roeloffs, đồng sáng lập và Giám đốc điều hành Container xChange, cho biết: “Châu Âu bị ảnh hưởng nặng nề với lạm phát cao chưa từng có, Trung Quốc phải vật lộn để đối phó với vi rút, Mỹ tiếp tục chứng kiến những thách thức về giao thông nội địa và tình trạng bất ổn lao động. Hầu hết những thách thức này sẽ ở lại vào năm 2023”.

Ngưng dùng chip từ Trung Quốc, Dell đẩy nhanh việc tách rời và mở rộng sản xuất ở Việt Nam

Kế hoạch của Dell nhằm cắt giảm sự tiếp xúc với Trung Quốc bằng cách loại bỏ dần các chip do nước này sản xuất vào năm 2024, chỉ ra một quá trình tách rời đang được đẩy nhanh giữa hai nền kinh tế lớn nhất thế giới, trong bối cảnh căng thẳng giữa Bắc Kinh và Washington ngày càng sâu sắc.

Có mặt tại Trung Quốc hơn 1/4 thế kỷ, Dell đã quyết định ngừng sử dụng chất bán dẫn do Trung Quốc sản xuất vào năm 2024 và có thể chuyển khoảng 50% sản lượng ra khỏi nước này vào 2025 như đã nêu trên.

Kế hoạch cắt giảm tiếp xúc với Trung Quốc của Dell là trường hợp mới nhất các công ty toàn cầu rút một phần hoặc toàn bộ hoạt động sản xuất ra khỏi Trung Quốc trong bối cảnh căng thẳng địa chính trị gia tăng với Mỹ và sau sự gián đoạn chuỗi cung ứng do các biện pháp phong tỏa liên quan đến đại dịch.

Dell đã tăng dần đầu tư vào Trung Quốc kể từ khi gia nhập thị trường vào năm 1995, với các cơ sở sản xuất ở thành phố Hạ Môn, Thành Đô và Côn Sơn, 4 trung tâm nghiên cứu, 12.500 nhân viên và hơn 12.000 cửa hàng bán lẻ ở nước này, theo trang web tuyển dụng của hãng.

Song điều này sẽ bị đảo ngược trong bối cảnh căng thẳng công nghệ gia tăng giữa hai nước, khi Mỹ áp đặt các biện pháp trừng phạt thương mại với Trung Quốc trong các lĩnh vực công nghệ quan trọng nhân danh an ninh quốc gia, chẳng hạn như chất bán dẫn.

“Khi Mỹ tăng cường nỗ lực ngăn chặn chip do Trung Quốc sản xuất, Dell dự kiến sẽ là công ty đầu tiên đánh giá mốc thời gian sớm nhất để đưa sản xuất rời khỏi đất nước này dựa trên những cân nhắc, chẳng hạn tổn thất doanh thu tiềm năng đáng kể từ Bắc Mỹ. Động thái của họ tích cực hơn các nhà sản xuất PC khác”, Eddie Han, nhà phân tích tại Isaiah Research, một cơ quan nghiên cứu có trụ sở tại Đài Loan, nhận xét.

Chiu Shih-fang, nhà phân tích chuỗi cung ứng và công nghệ tại Viện Nghiên cứu Kinh tế Đài Loan, nói động thái từ Dell nhằm “đảm bảo sự ổn định tổng thể của các lô hàng và khả năng phục hồi hoạt động kinh doanh của họ” trước các hạn chế Mỹ áp đặt với Trung Quốc.

“Dell và các thương hiệu lớn khác đã đặt mục tiêu rõ ràng là giảm tỷ lệ năng lực sản xuất ở Trung Quốc, thúc đẩy các ODM (nhà sản xuất thiết kế riêng) và hãng sản xuất theo hợp đồng đẩy nhanh việc chuyển công suất ra khỏi Trung Quốc”, Chiu Shih-fang nhận định.

Dell lắp ráp hầu hết máy tính của mình tại Trung Quốc thông qua các nhà thầu Đài Loan là Compal Electronics và Wistron Corp. Hai công ty này đã bắt đầu mở rộng sản xuất tại Việt Nam.

Vào tháng 11.2022, Compal Electronics cho biết đã đầu tư 60 triệu USD vào một nhà máy ở Việt Nam. Trong khi Wistron Corp cũng đang mở rộng các cơ sở sản xuất máy tính xách tay của mình ở Đài Loan và Việt Nam.

Dell, Compal Electronics và Wistron Corp đã không trả lời khi được đề nghị bình luận về vấn đề này.

Eddie Han nói rằng sẽ cần thời gian để xem liệu việc mở rộng dây chuyền sản xuất bên ngoài Trung Quốc có thể theo kịp nhu cầu hay không, nhưng xu hướng đa dạng hóa dần dần sẽ có trong vòng 5 đến 10 năm tới.

Edward Tse, Giám đốc điều hành công ty tư vấn Gao Feng, nói đây có thể không phải là một quyết định tốt cho Dell vì Trung Quốc vẫn có lợi thế về hiệu quả và chi phí.

“Không quốc gia nào có thể thay thế Trung Quốc trong việc sản xuất các sản phẩm chất lượng cao và chi phí thấp”, Edward Tse cho hay.

Trong khi đó, Dell cũng có nguy cơ mất một số người tiêu dùng Trung Quốc.

“Nếu Dell rời đi, thật khó để nói liệu khách hàng Trung Quốc có còn trung thành và tiếp tục mua sản phẩm của họ không”, Edward Tse nói thêm.

Các lô hàng PC trên toàn thế giới đã giảm 18% xuống còn 69,4 triệu chiếc trong quý 3/2022.

Theo hãng nghiên cứu công nghệ Canalys, các lô hàng của Dell vào 2022 đã giảm 21% so với cùng kỳ năm ngoái xuống còn gần 12 triệu chiếc.

Tại thị trường Trung Quốc, các lô hàng PC trong 2022 đã giảm 13% so với cùng kỳ năm ngoái. Thị phần PC của Dell giảm từ 12,9% vào năm 2021 xuống còn 11,7% trong 2022. Lenovo vẫn dẫn đầu thị trường PC với 38,2% thị phần trong cùng thời kỳ.