Xuất hiện thế 'tam quốc' xâu xé Yemen, nước nghèo nhất thế giới

Hai ngày qua, một cuộc đụng độ quân sự lớn tại thành phố cảng Eden đã diễn ra, đưa thành phố vốn nằm trong tay chính phủ của Tổng thống Abed Rabbo Mansour Hadi do Ả Rập Saudi hậu thuẫn rơi vào tay nhóm ly khai miền nam do UAE ủng hộ. Tình thế này theo Washington Post là một động thái mới làm chệch hướng cuộc chiến tại quốc gia nghèo nhất Trung Đông, vốn trước đây chỉ có hai phe chính là chính phủ Hadi và lực lượng dân quân Houthi do Iran bảo trợ.

Chiều 30.1, sau khi ngày khai chiến bằng vũ khí hạng nặng như xe tăng, lực lượng ly khai miền nam đã kiểm soát nhiều vị trí xung quanh phủ tổng thống của ông Hadi. Một số thông tin cho biết thủ tướng chính phủ được ông Hadi bổ nhiệm đang chuẩn bị chạy trốn sang Ả Rập Saudi, nơi vị tổng thống Yemen đang sinh sống.

Cuộc chiến tại Yemen đã nổ ra cách đây hơn 3 năm khi những lực lượng Houthi dưới sự ủng hộ của Iran lật đổ ông Hadi, khiến ông này phải lưu vong sang Ả Rập Saudi. Liên quân Ả Rập do Ả Rập Saudi đứng đầu đã tổ chức chiến dịch phong tỏa đường biển, không kích đường không và đưa quân vào Yemen với lý do là xây dựng lại chính quyền Yemen cho ông Hadi. Trong diễn biến mới nhất thì lực lượng ly khai miền nam Yemen, vốn được UAE, một đồng minh của Ả Rập Saudiủng hộ, quay súng tấn công vào lực lượng trung thành với ông Hadi.

Lực lượng ly khai, tự gọi mình là Hội đồng Chuyển tiếp miền Nam đang cố đấu tranh để khôi phục nhà nước Nam Yemen, vốn tồn tại trước năm 1990. Trên mạng xã hội, nhiều hình ảnh cho thấy lá cờ Nam Yemen tung bay trên các căn cứ do lực lượng trung thành với ông Hadi điều hành ở Eden.

Trước cuộc đấu súng, trong nhiều tuần qua lực lượng ly khai đã yêu cầu ông Hadi truất phế Thủ tướng Ahmed Obaid bin Daghr với lý do ông này tham nhũng và quản lý kém. Tuy nhiên, chính quyền Hadi không đáp ứng yêu cầu này và cuộc chiến bùng nổ.

Theo Ủy ban Chữ thập đỏ Quốc tế, ít nhất 36 người thiệt mạng và 185 người bị thương trong 2 ngày đụng độ vừa qua tại Eden.

Washington Post cho hay tối 30.1, có tin ông Dahr và các thành viên trong chính phủ của ông đã thực hiện một cuộc đàm phán để rời Eden một cách an toàn. Tuy nhiên, một nguồn tin cho hay với Reuters rằng Thủ tướng Daghr không đồng ý rời khỏi thành phố cảng này.

Hiện chưa rõ mục tiêu chính thức của Hội đồng Chuyển tiếp miền Nam là gì và liệu họ có đưa quân lên miền bắc Yemen để đánh quân Houthi hay không. Tuy nhiên, lãnh đạo của Hội đồng là Aydaroos al-Zubaydi tuyên bố với kênh 24 TV của Pháp là lực lượng này duy trì một "nhiệm vụ song song với liên minh Ả Rập", nhưng nhấn mạnh họ sẽ tập trung vào nỗ lực xây dựng một quốc gia mới tại Nam Yemen.

Thiên Hà (theo Washington Post)