‘Apple phải chịu biện pháp xử lý mạnh nếu những thay đổi với App Store ở EU không hiệu quả’

Trong một động thái nhằm tuân thủ Đạo luật Thị trường Kỹ thuật số (DMA) sắp ban hành của EU, Apple sẽ sớm cho phép các nhà phát triển phần mềm phân phối ứng dụng của họ tới các thiết bị Apple thông qua các cửa hàng thay thế (ngoài App Store).

Từ đầu tháng 3.2024, các nhà phát triển sẽ có thể cung cấp các cửa hàng ứng dụng thay thế trên iPhone và từ chối sử dụng hệ thống thanh toán trong ứng dụng của Apple. Hệ thống này tính phí hoa hồng lên tới 30%.

Tuy nhiên, các nhà phê bình cho rằng những thay đổi này chưa đi đủ xa, cho rằng cơ cấu phí của Apple vẫn không công bằng và những thay đổi này có thể vi phạm DMA.

Khi được hỏi về kế hoạch của Apple, Thierry Breton nói riêng với hãng tin Reuters: "DMA sẽ mở cổng internet cho cạnh tranh để thị trường kỹ thuật số công bằng và cởi mở. Sự thay đổi đang diễn ra. Từ ngày 7.3, chúng tôi sẽ đánh giá đề xuất của các công ty, với phản hồi từ bên thứ ba. Nếu những giải pháp được đề xuất không đủ tốt, chúng tôi sẽ không ngần ngại thực hiện biện pháp xử lý mạnh mẽ”.

Theo luật mới tại EU, các nhà phát triển vẫn sẽ phải gửi ứng dụng cho Apple để xem xét các rủi ro an ninh mạng và gian lận rõ ràng.

Người dùng thiết bị Apple ở EU cũng sẽ có thể chọn trình duyệt web mặc định và ứng dụng thanh toán không tiếp xúc, nghĩa là có thể thực hiện thanh toán không tiếp xúc mà không cần sử dụng hệ thống Apple Pay.

Thế nhưng, ngay cả khi các nhà phát triển chọn không sử dụng App Store hoặc hệ thống thanh toán của Apple, họ vẫn sẽ phải trả "phí công nghệ cốt lõi" là 50 euro cent cho mỗi tài khoản người dùng một năm.

Với hàng triệu người dùng miễn phí, các công ty như Meta Platforms và Spotify có thể sẽ bị ảnh hưởng nhiều hơn các nhà phát triển nhỏ. Cả hai công ty đều không đưa ra bình luận ngay lập tức.

Paulo Trezentos, Giám đốc điều hành cửa hàng ứng dụng thay thế Aptoide, bình luận: "Đó là điều ngạc nhiên với chúng tôi. Chúng tôi nghe tin đồn rằng một số thay đổi sắp diễn ra nhưng không mong đợi chúng lại triệt để đến mức này. Đây chắc chắn là động thái tốt, nhưng phí vẫn quá cao. Chúng tôi đang chuẩn bị gửi phản hồi chính thức tới Ủy ban châu Âu".

Người phát ngôn của Ủy ban châu Âu cho biết: “Chúng tôi lưu ý các thông báo của Apple trước thời hạn tuân thủ vào ngày 7.3. Chúng tôi không bình luận về những thông báo này. Chúng tôi đặc biệt khuyến khích những ‘người gác cổng’ được chỉ định thử nghiệm đề xuất của họ với bên thứ ba”.

Một ứng dụng được coi là "người gác cổng" khi có trên 45 triệu người dùng mỗi tháng và trên 10.000 người dùng là doanh nghiệp được thành lập tại EU mỗi năm.

Apple phải miễn cưỡng thay đổi

Để tuân thủ quy định mới của EU, Apple hôm 25.1 công bố hàng loạt thay đổi lớn với App Store và nhiều dịch vụ tại EU. Lần đầu tiên người dùng iPhone và iPad có thể cài kho ứng dụng bên thứ ba để tải app và game, bên cạnh những cập nhật quan trọng khác.

Những thay đổi về App Store bắt nguồn từ DMA được EU thông qua năm 2022, nhằm nới lỏng quyền lực của các hãng công nghệ lớn nhất thế giới trong nhiều lĩnh vực như thương mại điện tử, mạng xã hội và dịch vụ nhắn tin.

Trước Apple, các hãng công nghệ lớn Amazon, Meta Platforms, Google và Microsoft đã công bố các thay đổi để tuân thủ đạo luật mới.

Người dùng tại EU có thể tải kho ứng dụng thay thế từ website của nhà phát triển. Để cài đặt, kho ứng dụng cần trải qua quy trình phê duyệt của Apple. Khi cài xong, người dùng có quyền chọn chúng làm kho ứng dụng mặc định.

Apple vẫn duy trì giám sát các kho ứng dụng và app được tải từ nguồn ngoài. Tuy nhiên, công ty nhấn mạnh chính sách mới của EU sẽ mở ra con đường cho kẻ xấu phát tán phần mềm độc hại và lừa đảo.

Để giảm thiểu rủi ro, Apple phát triển hệ thống giám sát toàn bộ ứng dụng iOS, có tên Notarization. Mỗi ứng dụng sẽ chứa mã cài đặt để Apple nắm rõ ngày cài đặt và quét mã độc.

Trước khi tải xuống, ứng dụng sẽ cung cấp lời giới thiệu, ảnh chụp màn hình và tên nhà phát triển cho người dùng.

Tại EU, nhà phát triển sẽ bị tính phí 0,5 euro cho mỗi lượt tải ứng dụng (trên mỗi thiết bị trong một năm) sau khi đạt mốc một triệu lượt tải. Mức phí này gọi là Core Technology Fee (CTF), ngoại lệ có ứng dụng phát hành bởi chính phủ, tổ chức giáo dục hoặc phi lợi nhuận.

Nhà phát triển lựa chọn App Store tại EU sẽ có hai tùy chọn đóng phí: 30% như cũ, hoặc giảm còn 17% + 3% nếu ứng dụng sử dụng hệ thống thanh toán của Apple. Trong trường hợp phát hành ứng dụng qua nguồn ngoài, nhà phát triển sẽ không phải đóng phí.

Nếu muốn phát hành kho ứng dụng, nhà phát triển sẽ phải cung cấp bằng chứng đủ khả năng hỗ trợ lập trình viên và khách hàng, gồm cả thư tín dụng dự phòng trị giá 1 triệu euro. Họ cũng phải chịu phí CTF ngay từ đầu.

Apple cũng mở quyền sử dụng chip NFC, cho phép các ngân hàng và công ty thanh toán tại EU phát hành dịch vụ thay thế Apple Pay, có thể kích hoạt bằng cách nhấn giữ nút nguồn.

Các trình duyệt bên thứ ba có thể sử dụng động cơ riêng (ví dụ như Chromium hay Gecko) thay vì hoàn toàn dựa trên WebKit. Người dùng có quyền tải và chọn trình duyệt mặc định ngay trong lần đầu sử dụng Safari.

Đáng chú ý là Apple từ chối tuân theo một số quy định trong đạo luật mới của EU, gồm cả mở dịch vụ nhắn tin iMessage để hoạt động tốt hơn với thiết bị Android.

Apple cho rằng iMessage miễn phí nên không phải áp dụng quy định. Trước đó, EU liệt kê App Store, trình duyệt Safari và hệ điều hành iOS là những "dịch vụ nền tảng cốt lõi" cần thay đổi để tuân thủ quy định mới.

Một thay đổi khác dành cho người dùng toàn cầu là App Store sẽ cho phép phát hành ứng dụng stream game từ đám mây. Điều đó đồng nghĩa các dịch vụ như GeForce Now, Xbox Cloud Streaming có thể tải và cài lên iPhone như ứng dụng đầy đủ, thay vì chỉ truy cập trên trình duyệt.

Theo Apple, những thay đổi sẽ được áp dụng tại EU trong bản cập nhật iOS 17.4 phát hành vào tháng 3, trùng thời điểm DMA có hiệu lực.

EU chiếm khoảng 6% tổng doanh thu App Store hàng năm của Apple, tương đương 24 tỉ USD. Từ lâu, cơ quan quản lý tại đây đã cảnh báo việc Apple lạm dụng quyền kiểm soát App Store nhằm hạn chế cạnh tranh.

Apple lập luận rằng những chính sách nhằm bảo vệ người dùng khỏi phần mềm độc hại, xâm phạm quyền riêng tư và ứng dụng lừa đảo. Tuy nhiên, một số nhà phát triển như Spotify hay Epic Games cho rằng Apple lạm dụng quyền lực khi đòi hỏi phí 30%, buộc sử dụng hệ thống thanh toán do công ty tạo ra.

Ngoại trừ chính sách về ứng dụng stream game, những thay đổi khác cho App Store và iOS sẽ không được áp dụng cho người dùng ngoài khu vực EU. Apple cho rằng đây "không phải hệ thống an toàn nhất cho người dùng".

"Chúng tôi hiểu rất rõ các mối đe dọa mới mà DMA đưa ra, gồm gia tăng rủi ro về phần mềm độc hại, gian lận và lừa đảo, nội dung bất hợp pháp và phản cảm, cũng như giảm khả năng phản ứng, gỡ ứng dụng độc hại của Apple. Những thay đổi do DMA yêu cầu cũng liên quan đến các công nghệ, quy trình mới chưa được thử nghiệm và có thể cần phát triển thêm... Tại EU, DMA yêu cầu chúng tôi thay đổi công thức đã phục vụ rất tốt cho người dùng và nhà phát triển. Những thay đổi mang đến lựa chọn và rủi ro mới", đại diện Apple tuyên bố.