Hơn 720 công ty Nhật Bản bị ảnh hưởng bởi lệnh cấm nhập khẩu hải sản của Trung Quốc

727 công ty Nhật Bản hiện xuất khẩu sản phẩm thực phẩm sang Trung Quốc, chiếm khoảng 8% tổng số công ty Nhật Bản vận chuyển hàng hóa sang Trung Quốc, theo Teikoku Databank (có trụ sở tại thủ đô Tokyo).

Báo cáo cũng cho biết 316 công ty Nhật Bản xuất khẩu thực phẩm sang Hồng Kông (Trung Quốc), nơi đã công bố lệnh cấm nhập khẩu hải sản từ 10 tỉnh của Nhật Bản sau vụ xả nước thải hạt nhân qua xử lý từ nhà máy Fukushima Daiichi.

Chính quyền đặc khu hành chính Hồng Kông thông báo sẽ cấm nhập khẩu thủy sản vô thời hạn từ 10 tỉnh của Nhật Bản gồm Tokyo, Fukushima, Chiba, Tochigi, Ibaraki, Gunma, Miyagi, Niigata, Nagano và Saitama từ ngày 24.8 và tăng cường kiểm tra việc nhập khẩu thực phẩm từ Nhật từ 23.8.

Cụ thể hơn, tất cả sản phẩm thủy sản sống, đông lạnh, làm lạnh, sấy khô hoặc bảo quản bằng cách khác, muối và rong biển sống hoặc chế biến từ những nơi trên sẽ bị cấm nhập khẩu vào Hồng Kông.

Ông Lý Gia Siêu, Trưởng đặc khu Hồng Kông, đã chỉ thị Cơ quan Môi trường và Sinh thái cùng các bộ phận liên quan ngay lập tức triển khai các biện pháp kiểm soát nhập khẩu, nhấn mạnh rằng an toàn thực phẩm và sức khỏe cộng đồng là ưu tiên hàng đầu của thành phố này.

Tse Chin-wan, Giám đốc Cơ quan Môi trường và Sinh thái Hồng Kông, cho biết các biện pháp phòng ngừa là cần thiết để đảm bảo an toàn thực phẩm vì Nhật Bản chưa đưa ra câu trả lời thỏa đáng về cách loại bỏ những rủi ro do kế hoạch xả thải gây ra.

"Chúng tôi đang thực hiện một cách tiếp cận thận trọng hơn để đảm bảo với người Hồng Kông rằng tất cả hàng nhập khẩu của Nhật Bản đều an toàn và mọi người có thể yên tâm tiêu thụ chúng", Tse Chin-wan nói sau khi Thủ tướng Nhật Bản - Fumio Kishida thông báo việc xả nước thải sẽ bắt đầu vào ngày 24.8.

Chính phủ Nhật Bản đã yêu cầu Trung Quốc lập tức hủy lệnh cấm nhập khẩu hải. "Chúng tôi đã gửi kháng nghị tới Trung Quốc thông qua các kênh ngoại giao, yêu cầu Bắc Kinh lập tức hủy lệnh cấm. Chúng tôi cũng sẽ tiếp tục yêu cầu chính phủ Trung Quốc cử chuyên gia thảo luận về tác động của việc xả nước thải đã qua xử lý ra đại dương dựa trên bằng chứng khoa học", Thủ tướng Fumio Kishida nói với phóng viên tại Tokyo hôm 24.8.

Ông Fumio Kishida nói điều này sau khi Cơ quan Hải quan Trung Quốc thông báo đình chỉ nhập khẩu toàn bộ sản phẩm thủy hải sản nguồn gốc Nhật Bản từ 24.8.

"Quyết định nhằm ngăn chặn một cách toàn diện các rủi ro an toàn thực phẩm do ô nhiễm phóng xạ từ nước thải hạt nhân Fukushima gây nên. Chúng tôi bảo vệ sức khỏe của người tiêu dùng Trung Quốc và đảm bảo an toàn cho thực phẩm nhập khẩu", cơ quan này cho hay.

Trước đó, Trung Quốc đã cấm nhập khẩu thực phẩm từ 10 trên 47 tỉnh Nhật Bản vào tháng 7.

Các nhà phân tích cho rằng lệnh cấm nhập hải sản Nhật Bản mang ý nghĩa chính trị hơn là kinh tế. Năm ngoái, Nhật Bản xuất khẩu hải sản trị giá 87,1 tỉ yên (600 triệu USD), tương đương 1/5 tổng kim ngạch xuất khẩu sang đối tác thương mại hàng đầu là Trung Quốc. Tổng kim ngạch xuất khẩu của Nhật Bản đạt gần 100.000 tỉ yên (hơn 685 tỉ USD), do đó tác động từ lệnh cấm của Trung Quốc không đáng kể.

Trung Quốc và Nhật Bản có mối quan hệ phức tạp. Tuần trước, Trung Quốc chỉ trích thỏa thuận nhằm tăng cường quan hệ quân sự và kinh tế giữa Mỹ, Hàn Quốc và Nhật Bản sau hội nghị thượng đỉnh đầu tiên giữa ba nước.

Dữ liệu hải quan của Trung Quốc cho thấy 156.000 tấn hải sản Nhật Bản cung cấp cho Trung Quốc năm ngoái chỉ đóng góp chưa đến 4% tổng giá trị nhập khẩu hải sản trị giá 18,8 tỉ USD của nước này. Ecuador, Ấn Độ và Nga là những nhà cung cấp hải sản lớn nhất cho Trung Quốc.

Hôm 24.8, Nhật Bản tiến hành xả nước thải hạt nhân qua xử lý từ nhà máy Fukushima Daiichi ra Thái Bình Dương. Trung Quốc chỉ trích hành động này "cực kỳ ích kỷ và vô trách nhiệm, gây rủi ro toàn cầu, ảnh hưởng thế hệ tương lai".

Triều Tiên, nước láng giềng khác của Nhật Bản, cũng chỉ trích động thái này. "Nhật Bản phải ngay lập tức ngừng việc xả nước nhiễm hạt nhân nguy hiểm, đe dọa nghiêm trọng đến an ninh và tương lai của nhân loại", Bộ Ngoại giao Triều Tiên tuyên bố.

Nhật Bản sẽ thải tổng cộng 7.800 tấn nước ra biển trong 17 ngày tới, liên tục 24 giờ mỗi ngày kể từ ngày 24.8. Nhật Bản và Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Quốc tế (IAEA) cho rằng nước được xử lý triệt để loại bỏ các đồng vị phóng xạ, chỉ để lại tritium, một trong hai đồng vị phóng xạ của hydro.

Nhật Bản khẳng định nước thải sẽ dưới giới hạn nồng độ tritium trong nước thải là 1.500 Bq/l (becquerel/lít), thấp hơn 7 lần so với mức khuyến cáo của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) là 10.000 Bq/l với nước uống. Thế nhưng, đánh giá của Nhật Bản và IAEA gây nhiều tranh cãi trong dư luận và giới chuyên gia.

Một số học giả cho rằng nước thải chứa tritium vẫn tiềm ẩn nhiều rủi ro, khi chưa có nghiên cứu đầy đủ nào về tác động của tritium với môi trường và thực phẩm, dù xả nước thải chứa phóng xạ là hoạt động phổ biến của các nhà máy trên thế giới.