Cảnh báo từ Elon Musk có thể là thời khắc 'chim hoàng yến trong mỏ than' với ngành công nghiệp ô tô

“Chim hoàng yến trong mỏ than” là thành ngữ nói về sự báo hiệu một mối nguy hiểm đang tới. Nó xuất phát từ câu chuyện thực tế về những người thợ thường mang xuống mỏ than chim hoàng yến, loài chim này rất nhạy cảm với khí methane hay CO có thể rò rỉ trong mỏ. Một khi xảy ra sự rò rỉ như vậy, chim hoàng yến thường chết trước bất kỳ loài nào khác, từ đó thợ mỏ được cảnh báo và rời khỏi mỏ ngay lập tức.

Elon Musk cho biết Tesla sẽ cắt giảm khoảng 10% lực lượng lao động trong một email gửi tới vị trí cấp cao của công ty sản xuất ô tô điện mà Reuters xem qua.

Trong một email khác gửi cho nhân viên hôm 3.6, Elon Musk thông báo Tesla sẽ giảm 10% số nhân viên đang được trả lương vì công ty đã trở nên "thừa nhân viên trong nhiều lĩnh vực". Thế nhưng, “số lượng nhân viên làm việc theo giờ sẽ tăng lên".

"Xin lưu ý, điều này không áp dụng cho bất kỳ ai thực sự đang chế tạo ô tô, pin hoặc lắp đặt năng lượng mặt trời", Elon Musk viết trong email.

Gần 100.000 người làm việc tại Tesla và các công ty con tính đến cuối năm 2021, theo hồ sơ Ủy ban chứng khoán và sàn giao dịch Mỹ (SEC). Tesla không phân chia rõ số lượng người làm công ăn lương và làm việc theo giờ.

Thông điệp trên của Elon Musk là lời cảnh báo công khai và ồn ào đầu tiên trong lập trường thống nhất của ngành công nghiệp ô tô rằng nhu cầu cơ bản ô tô và xe tải vẫn mạnh bất chấp đại dịch toàn cầu đã kéo dài 2 năm.

Những tuần gần đây, Elon Musk đã cảnh báo về nguy cơ suy thoái, nhưng email của ông ra lệnh Tesla đóng băng tuyển dụng toàn cầu và cắt giảm nhân viên là thông điệp trực tiếp, cao cấp nhất thuộc loại này từ người đứng đầu một hãng sản xuất ô tô, trong khi những người khác mô tả nhu cầu vẫn “cao ngất ngưởng”.

Adam Jonas, nhà phân tích của ngân hàng đầu tư Morgan Stanley, cho biết trong một báo cáo: "Elon Musk có cái nhìn sâu sắc về nền kinh tế toàn cầu. Chúng tôi tin rằng một thông điệp từ ông ấy sẽ có độ tin cậy cao".

"Tesla không phải là con chim hoàng yến trung bình trong mỏ than của bạn. Nó giống như một con cá voi trong mỏ lithium", Adam Jonas nhận xét trong một ghi chú nghiên cứu, đề cập đến lithium - kim loại được sử dụng trong pin ô tô điện.

"Nếu công ty ô tô điện lớn nhất thế giới cảnh báo về việc làm và nền kinh tế, các nhà đầu tư nên xem xét lại dự báo của họ về tỷ suất lợi nhuận và tăng trưởn", ông nói thêm.

Cổ phiếu Tesla đã giảm 9% hôm 3.6 sau khi Reuters đưa tin về lời cảnh báo của Elon Musk.

Hai năm trước, lĩnh vực ô tô bị ảnh hưởng bởi sự bùng phát đại dịch COVID-19, khiến các nhà máy phải đóng cửa. Sự ngừng hoạt động đó gây thiếu hụt chip bán dẫn khiến việc sản xuất ô tô gặp khó khăn hơn nữa.

Giờ đây, những rắc rối trong chuỗi cung ứng, trầm trọng hơn bởi cuộc tấn công của Nga vào Ukraine, đã kéo doanh số bán hàng đi xuống. Theo công ty phân tích Wards Intelligence, doanh số bán ô tô mới của Mỹ trong tháng 5.2022 là 12,68 triệu chiếc, ở mức trung bình yếu so với hàng năm. Đó là điều khác xa so với những ngày vinh quang của 17 triệu ô tô cùng kỳ một năm trước đại dịch COVID-19.

Tuy nhiên, những vấn đề đó chủ yếu ảnh hưởng đến cung, trong khi lạm phát là mối đe dọa với nhu cầu.

Jeff Schuster, Chủ tịch mảng dự báo ô tô toàn cầu của LMC Automotive, nói về Elon Musk: “Rủi ro suy thoái là cao, vì vậy những gì ông ấy đang nói chắc chắn không phải là cực đoan”.

LMC Automotive là nhà cung cấp dự báo ô tô độc quyền hàng đầu tập trung vào ngành công nghiệp ô tô trong bán hàng, sản xuất và hệ thống truyền lực.

Các công ty gọi xe Uber Technologies và Lyft tháng trước cho biết sẽ giảm quy mô thuê mướn và cắt giảm chi tiêu, trong khi Carvana (nhà bán lẻ trực tuyến các loại ô tô đã qua sử dụng) nói sẽ cắt giảm 12% của lực lượng lao động của mình.

Các công ty khác đang theo dõi chặt chẽ tình hình.

"Chúng tôi không bi quan như Elon Musk, nhưng đang thận trọng về việc tuyển dụng và chi tiêu của mình", theo John Dunn, Giám đốc điều hành khu vực châu Mỹ của Clean Energy Systems, một đơn vị của Plastic Omnium chuyên sản xuất các hệ thống giảm thiểu khí thải và nhiên liệu.

Các quan chức trong ngành lo lắng về cuộc suy thoái có thể xảy ra.

Tyson Jominy, Phó chủ tịch mảng phân tích và dữ liệu ô tô của J.D. Power (công ty Mỹ chuyên nghiên cứu, dữ liệu và phân tích người tiêu dùng), cho biết: “Ngành công nghiệp ô tô đang chạy đua đến bến đỗ an toàn của nhu cầu bị dồn nén có thể mang lại doanh số bán hàng trong nhiều năm tới, trong khi những đám mây bão kinh tế đang bùng phát có thể phá hủy phần lớn nhu cầu đó”.

Nhu cầu bị dồn nén đề cập tới tình trạng mà trong đó nhu cầu về một dịch vụ hay sản phẩm lớn bất thường.

'Elon Musk hành động và nói lên sự thật một cách tự nhiên hơn”

Josh Sandbulte, Giám đốc đầu tư của Greenhaven Associates - công ty quản lý tiền tệ là nhà đầu tư lớn vào cổ phiếu General Motors, có mặt tại thành phố New York (Mỹ) trong tuần này để tham dự một hội nghị của Alliance Bernstein (công ty quản lý tài sản toàn cầu cung cấp dịch vụ quản lý và nghiên cứu đầu tư trên toàn thế giới cho các nhà đầu tư bán lẻ và có giá trị cao). Ông nói các CEO tài chính dự báo triển vọng ảm đạm hơn nhiều so với các nhà lãnh đạo doanh nghiệp khác.

Josh Sandbulte nói: “Chúng ta đang ở trong một thời kỳ bất đồng, và thẳng thắn mà nói, thế giới tài chính và giới lãnh đạo kinh doanh không đồng tình với nhau. Đến một lúc nào đó, chúng ta sẽ nhận được câu trả lời là ai đúng".

Nhiều nhà sản xuất ô tô khác vẫn cho biết nhu cầu cơ bản vẫn còn mạnh mẽ. Khi báo cáo doanh số hàng tháng ở Mỹ hôm 1.6, Ford Motor cho biết hàng tồn kho của họ ở mức thấp kỷ lục.

"Nhu cầu của người tiêu dùng đang cao ngất ngưởng. Các nhà sản xuất không có hàng tồn kho", Allyson Witherspoon, Giám đốc tiếp thị của Nissan Motor, nói  hôm 1.6 tại hội nghị Reuters Automotive Retail ở thành phố Las Vegas (Mỹ).

Các quan chức trong ngành cũng chỉ ra Tesla có những vấn đề riêng, bao gồm cả việc có thể tuyển dụng quá nhanh so với tốc độ tăng trưởng của nó.

Việc làm ở Tesla đã tăng gấp đôi kể từ cuối năm 2019 theo báo cáo hàng năm của công ty và Adam Jonas lưu ý rằng doanh thu trên mỗi nhân viên Tesla là 853.000 USD, không cao hơn nhiều so với 757.000 USD của Ford Motor.

Doanh thu trên mỗi nhân viên được tính bằng tổng doanh thu của một công ty chia cho số lượng nhân viên hiện tại của công ty. Doanh thu trên mỗi nhân viên là công cụ phân tích mang ý nghĩa quan trọng vì nó đo lường mức độ hiệu quả của một công ty cụ thể trong việc sử dụng chính nhân viên của mình

Ngoài ra, doanh số bán hàng của Tesla tại Mỹ tập trung nhiều ở bang California, đặc biệt là khu vực Vịnh San Francisco, nơi có các công ty ở Thung lũng Silicon.

Những nhân viên công nghệ cao với sự giàu có dựa trên cổ phiếu là cơ sở khách hàng quan trọng với Tesla. Song hiện tại, một số hãng công nghệ lớn đang cắt giảm nhân sự và các công ty khởi nghiệp nhỏ hơn đang gặp khó khăn hơn trong việc gọi vốn.

Barry Engle, Cựu giám đốc điều hành Ford Motor và General Motors, người đã thành lập Qell - công ty đầu tư tập trung vào vận tải, nói tất cả những điều đó có thể đúng nhưng nỗi sợ hãi của Elon Musk không thể bỏ qua.

“Suy thoái kinh tế ngày càng có khả năng xảy ra. Elon Musk và tất cả những người khác đều biết điều đó. Sự khác biệt là với tư cách là một doanh nhân, ông ấy có xu hướng hành động và nói lên sự thật một cách tự nhiên hơn, ngay cả khi không được ưa thích", Barry Engle nhận xét.