Chính quyền ông Tập Cận Bình phủ bóng đen lên chiến lược đầu tư vào các công ty khởi nghiệp của Alibaba

Các khoản đầu tư của Alibaba vào các công ty khởi nghiệp đã giảm một nửa trong 4 tháng kể từ khi Ant Group (chi nhánh tài chính của họ) buộc phải hoãn niêm yết trên thị trường chứng khoán vào tháng 11.2020, so với cùng kỳ năm trước. Việc Ant Group bị hủy đợt phát hành cổ phiếu lần đầu ra công chúng (IPO) trị giá đến 37 tỉ USD của ở Thượng Hải và Hồng Kông đến sau khi Jack Ma đưa ra một số nhận xét tiêu cực về các cơ quan quản lý tài chính Trung Quốc tại diễn đàn kinh tế hôm 24.10.2020.

Tốc độ tăng trưởng chậm lại trông thấy là phản ứng trước sự giám sát chặt chẽ hơn của chính quyền ông Tập Cận Bình, vốn đã cáo buộc Alibaba vi phạm chống độc quyền và chiếm lĩnh thị trường tài chính. Một số ý kiến ​​cho rằng "khối kinh tế Alibaba", vốn đã thống trị lĩnh vực trực tuyến của Trung Quốc bằng cách thu hút các công ty khởi nghiệp đầy hứa hẹn, có thể đã đến đầu nguồn.

Các khoản đầu tư vào công ty khởi nghiệp của Alibaba từ đầu tháng 11.2020 đến cuối tháng 2.2021 ước tính khoảng 2,7 tỉ USD, giảm so với khoảng 6 tỉ USD so với cùng kỳ năm trước, dựa trên dữ liệu từ công ty thông tin ITjuzi. Số liệu trong khoảng thời gian từ tháng 12.2020, khi các dự án đang triển khai chạy theo lộ trình của chúng, đã giảm gần 70% so với cùng kỳ năm ngoái.

Các số liệu tính đến các vụ mua lại của Alibaba và Ant Group cũng như khoản đầu tư vào các công ty niêm yết.

Kể từ mùa thu năm 2020, chính quyền Tập Cận Bình đã thực hiện các bước để tăng cường giám sát Alibaba, đề xuất các hướng dẫn để hạn chế hành vi độc quyền và thu thập thông tin cá nhân của các công ty internet. Trung Quốc cũng đề xuất chính sách kiểm soát các khoản cho vay qua ứng dụng smartphone do Ant Group đưa ra.

Sau khi đợt phát hành cổ phiếu ra công chúng đầu tiên của Ant Group bị hủy bỏ, Cơ quan Quản lý Nhà nước về Quy chế Thị trường của Trung Quốc (SAMR) đã phạt Alibaba vào tháng 12.2020 với lý do vi phạm luật chống độc quyền và định giá. Các quan chức của Alibaba và Ant Group nhiều lần bị điều tra và thẩm vấn.

Yunfeng Capital, quỹ đầu tư mà người sáng lập Alibaba - Jack Ma có khoảng 40% cổ phần, im ắng kể từ khi IPO của Ant Group bị hủy. Một nhà lãnh đạo cấp cao cho biết Yunfeng Capital sẽ cố gắng kín tiếng khi đầu tư vào một công ty khởi nghiệp công nghệ tự lái xe. Bình luận kém lạc quan đánh dấu sự thay đổi lớn so với lập trường mua lại tích cực mà Yunfeng Capital từng thực hiện.

Jack Ma hiếm khi xuất hiện trước công chúng kể từ cuối năm ngoái. Dù dự án đầu tư của Yunfeng Capital đang được tiến hành, các phương tiện truyền thông địa phương ít quảng bá về thương vụ này. Gần đây rộ tin một đối tác của Yunfeng Capital và vài nhân viên trẻ tuổi đã từ chức.

Môi trường tổng thể cho các công ty khởi nghiệp cũng đã thay đổi. Thanh khoản tăng mạnh đã bắt đầu chảy trở lại thị trường khi đại dịch COVID-19 đang trong tầm kiểm soát ở Trung Quốc, với các công ty khởi nghiệp được hưởng lợi. Theo dữ liệu từ 36Kr - cổng thông tin công nghệ của Trung Quốc, các công ty khởi nghiệp vào năm 2020 đã huy động được nhiều tiền hơn 40% so với 2019. Với nhiều cơ hội hơn hiện tại, một số công ty khởi nghiệp được cho đang tránh Alibaba.

Điều đó đã mở ra cánh cửa cho đối thủ không đội trời chung của Alibaba là Tencent.

Các khoản đầu tư của Tencent đạt tổng cộng hơn 12 tỉ USD vào năm ngoái, vượt mức của Alibaba (đã giảm xuống dưới 10 tỉ USD) lần đầu tiên kể từ năm 2013. Trong khi Alibaba thực hiện ít hơn 10 thương vụ đầu tư kể từ đầu năm nay, con số tương ứng với Tencent là hơn 70.

Dù không thể so sánh chính xác do thông tin về nhiều thương vụ đầu tư của hai công ty không được tiết lộ công khai, nhưng tốc độ mua lại của Alibaba chắc chắn đã chậm lại.

Chính phủ Trung Quốc cũng muốn Alibaba lùi lại việc quản lý vi mô các công ty khởi nghiệp nếu chúng không thuộc lĩnh vực kinh doanh cốt lõi của tập đoàn. Nếu Alibaba nắm quyền kiểm soát các công ty khởi nghiệp này, trong đó tập đoàn này đã chi hơn 100 tỉ USD 15 năm qua, điều đó sẽ làm chậm sự đổi mới của Trung Quốc trong công nghệ thông tin. Alibaba và Ant Group cũng sẽ khó gieo mầm cho sự phát triển trung và dài hạn.