Cạnh tranh với Trung Quốc khiến Bộ Quốc phòng Mỹ chuyển nhiều nguồn lực về Thái Bình Dương, nhưng hiện diện quân sự dễ thấy nhất lại là lực lượng tuần duyên (USCG) thuộc quyền quản lý của Bộ An ninh nội địa Mỹ.
Tàu và nhân sự USCG đang dành nhiều thời gian hơn ở khu vực, thực hiện hàng loạt nhiệm vụ mà các lực lượng khác không thích hợp thực hiện. Đô đốc Karl Schultz - Tư lệnh USCG - nhấn mạnh: “Những gì chúng tôi làm không chỉ lớn về số lượng mà còn có đóng góp to lớn. Chúng tôi có quyền tiếp cận nhiều nơi”.
Minh chứng tiêu biểu nhất là đợt triển khai tàu USCG Munro hoạt động ở Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương kéo dài 102 ngày năm ngoái. Tư lệnh Schultz cho biết tàu đã tham gia huấn luyện với đồng minh và đối tác tại biển Hoa Đông lẫn Biển Đông, ngoài ra còn di chuyển qua eo biển Đài Loan.
USCG đã thiết lập hiện diện tại Thái Bình Dương từ rất lâu. Phó đô đốc Michael McAllister - chỉ huy lực lượng tuần duyên Mỹ hoạt động ở khu vực - cho biết: “USCG đã có hơn 150 năm phục vụ tại Thái Bình Dương. Chúng tôi rất lấy làm tự hào”.
Dẫn đầu nỗ lực quân sự đối phó Trung Quốc tại Thái Bình Dương là lực lượng hải quân. Hạm đội 7 nắm quyền kiểm soát kỹ thuật khi USCG Munro được triển khai đến đây, quan chức hải quân Mỹ đã làm việc cùng lực lượng tuần duyên và các bên liên quan khác để lên lịch trình hoạt động cho tàu này.
Có thể xem USCG là sự bổ sung cho năng lực phòng thủ của hải quân Mỹ. Họ có năng lực thực thi pháp luật và chuyên môn về tìm kiếm cứu nạn, ứng phó tình huống liên quan đến môi trường biển, hỗ trợ nhân đạo.
Chuyên môn trên đặc biệt phù hợp với tình hình hiện tại: đánh bắt phi pháp là mối lo ngại lớn, đội tàu đánh cá Trung Quốc liên tục quấy nhiễu vùng biển nhiều quốc gia. Vì vậy USCG tăng cường nỗ lực hỗ trợ các nước quản lý tốt vùng biển của mình, tuần duyên Mỹ vào tháng 12.2020 từng giúp Palau bắt giữ 1 tàu Trung Quốc đánh bắt phi pháp trong vùng đặc quyền kinh tế của Palau.
Ngoài USCG Munro, tuần duyên Mỹ còn triển khai 3 tàu mới đến Guam và đổi tên tiền đồn tại đây.
Phạm vi tuần duyên Mỹ hoạt động không chỉ ở các đảo quốc nhỏ. USCG Munro còn tham gia huấn luyện với lực lượng Philippines và Indonesia, tập luyện cùng lực lượng Nhật Bản.
Dưới thời Tổng thống Joe Biden nắm quyền, nhu cầu triển khai USCG thực hiện hàng loạt nhiệm vụ trong nước lẫn quốc tế dường như ngày càng tăng lên. Theo ông Edgard Kagan – quan chức cấp cao thuộc Hội đồng An ninh quốc gia Mỹ: “Tuần duyên là công cụ cực kỳ quan trọng. Chúng tôi đang tìm cách mở rộng hiện diện và mức độ can dự của họ, vì những vấn đề thực sự quan trọng với các quốc gia tại Thái Bình Dương phù hợp với lực lượng này hơn”.
Tuy nhiên, nguồn lực hiện tại của USCG chưa thể đáp ứng nhu cầu ngày càng tăng. Tư lệnh Schultz cho biết: “Làm thế nào để một tổ chức 42.000 người hoạt động trên quy mô toàn cầu? Bạn phải triển khai theo từng đợt chứ không thể duy trì hiện diện lâu dài”.
Cựu Trợ lý Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ phụ trách vấn đề an ninh Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương Randall Schriver nhấn mạnh: “Nếu nghiêm túc muốn sử dụng USCG như công cụ để can dự quốc tế, chúng ta cần đầu tư nhiều hơn nữa để biến lực lượng tuần duyên thành công cụ hiệu quả”.