Sau khi công nhận 2 tỉnh đông Ukraine, Nga có tính sáp nhập như kiểu bán đảo Crimea?

Hôm 21.2, Tổng thống Nga Vladimir Putin đã ký sắc lệnh nêu rõ Moscow công nhận "độc lập" với các vùng lãnh thổ ly khai của Ukraine là Luhansk và Donetsk, những khu vực do lực lượng ly khai thân Nga nắm giữ.

Ngay sau đó, Tổng thống Putin đã ra lệnh cho Bộ Quốc phòng Nga điều quân đội đến hai khu vực ly khai ở miền đông Ukraine với sứ mệnh gìn giữ hòa bình, bảo vệ công dân Nga. Trước đó, Nga đã cấp hàng triệu thị thực cho cộng đồng nói tiếng Nga tại đông Ukraine.

Việc công nhận độc lập các khu vực do quân ly khai nắm giữ có thể mở đường cho Moscow đưa lực lượng quân sự vào hai khu vực Donetsk và Luhansk một cách công khai với lý do là Nga đang can thiệp như một đồng minh để bảo vệ họ chống lại Ukraine.

Tuy nhiên, điều khiến Ukraine và các nước phương Tây lo lắng hơn là tiếp theo sau Nga có thể sáp nhập 2 vùng đất này như họ từng thực hiện hồi năm 2014 đối với bán đảo Crimea. Vâng, cách đây đúng 8 năm, Ngày 22-23.2.2014, Tổng thống Nga Vladimir Putin đã triệu tập một cuộc họp suốt đêm với các lãnh đạo cục an ninh để thảo luận về diễn biến tại Ukraine với việc trục xuất tổng thống thân Nga Viktor Yanukovych. Vào cuối cuộc họp, Putin nhận xét rằng "chúng ta phải bắt đầu hành động để lấy lại Crimea về cho Nga".

Sau khi các phe nhóm vũ trang lạ chiếm tòa nhà hội đồng Crimea ở Simferopol ngày 27.2.2014, họ treo cờ Nga lên và dựng rào cản, những đại biểu hội đồng có mặt được cho phép vào. Trong cuộc họp đặc biệt đó 64 đại biểu có mặt, theo lời của nữ chủ tịch hội đồng, 61 đại biểu đồng ý tổ chức một cuộc trưng cầu dân ý về về nền độc lập của Crimea vào ngày 25.05.2014.

Nhưng không cần chờ đến tháng 5, cuộc trưng cầu dân ý về việc có li khai khỏi Ukraine để sáp nhập với Nga diễn ra ngay vào ngày 16.3.2014. Khoảng 1,5 triệu có quyền đi bầu có 2 lựa chọn:

Thứ nhất: Ông (bà) có muốn Crimea thống nhất với Nga?

Thứ hai: Ông (bà) có muốn Crimea là một phần của Ukraine theo hiến pháp của Cộng hòa Crimea vào năm 1992?

Ban đầu, Chủ tịch ủy ban bầu cử, Mikhail Malyshev tuyên bố kết quả sơ bộ 95,5% phiếu bầu đồng ý thống nhất Crimea vào nước Nga, 3,5% lựa Crimea là một phần của Ukraine và 1% phiếu không hiệu lực. Số người đi bầu khoảng 82%. Sau đó, theo thông tấn xã Nga RIA Novosti 96,77 % khoảng 1,233 triệu phiếu đồng ý nhập vào Nga. Số người đi bầu là 83,1%.

Ngày 18.3, Tổng thống Putin và lãnh đạo Crimea ký hợp đồng nhận bán đảo Crimea là một phần của nước Nga.

Như vậy, nếu lãnh đạo 2 tỉnh ly khai Luhansk và Donetsk sau khi được Nga công nhận độc lập, có thể tổ chức trưng cầu dân ý như Crimea đã làm 8 năm trước để trở thành 2 nước Cộng hòa thuộc Nga.

Nếu điều đó xảy ra thì rõ ràng là một bước leo thang mới khiến cả châu Âu thêm tức giận với Nga. Có thể Nga chưa muốn phải đẩy tình hình nóng đến mức như vậy vì vẫn cần phải chừa khoảng trống để 2 bên nhún nhường nhau. Nhưng tất nhiên Nga cũng không thể rút lại việc công nhận độc lập với 2 khu vực trên.

Thay vào đó, một giải pháp trung dung sẽ được áp dụng mà chúng ta thấy Nga đã làm với 2 khu vực ly khai của Georgia là Nam Ossetia và Abkhazia. Hiện Abkhazia tự xem mình là một quốc gia độc lập, gọi tên nước là Cộng hòa Abkhazia được Nga, Nicaragua, Venezuela, Nauru, Tuvalu và Vanuatu đã công nhận nền độc lập. Tuy nhiên, Nga chỉ bảo vệ nước này như đồng minh chứ không sáp nhập.

Còn Nam Ossetia cũng nhận được sự công nhận độc lập từ Nga, Venezuela, Nicaragua, và Nauru. Quân Nga đã có mặt để bảo vệ Nam Ossetia trước áp lực quân sự từ Georgia. Tuy nhiên, Nga cũng không sáp nhập vùng lãnh thổ này.

Cho đến giờ, Nga chỉ sáp nhập lãnh thổ với bán đảo Crimea vì vị trí quá quan trọng của nó đối với cửa ngõ thông ra Địa trung Hải. Còn Donetsk và Luhansk thì có vị trí cũng không quá quan trọng khi đã có Crimea. Hai nơi này chỉ cần giống như Abkhazia và Nam Ossetia là quá đủ với Nga.