Vô đối về xe hybrid, Toyota gian nan khi làm ô tô điện giá thấp để cạnh tranh ở Trung Quốc

Xe hơi hybrid (thường được gọi là xe lai hay xe lai điện) sử dụng hai nguồn động lực: Động cơ đốt trong và động cơ điện.

Hong Guang Mini EV là ô tô điện nhỏ có giá dưới 5.000 USD, do liên doanh của General Motors (Mỹ) sản xuất. Mini EV gây sốt tại Trung Quốc thời gian qua trong khi Toyota vẫn chưa tung ra ô tô điện giá thấp ở thị trường đông dân nhất thế giới.

Toyota, nhà sản xuất ô tô hàng đầu thế giới, chuẩn bị công bố giải pháp của mình tại triển lãm ô tô Thượng Hải vào ngày 19.4: Một nền tảng phổ thông mới cho ô tô điện (EV) có tên e-TNGA, sẽ làm nền tảng cho hàng loạt mẫu xe từ nhỏ đến SUV (xe thể thao) cỡ lớn.

Toyota cũng sẽ trưng bày concept xe thể thao đa dụng cỡ trung chạy điện, dựa trên nền tảng e-TNGA, dự kiến ​​sẽ được bán trên toàn thế giới trong vòng vài năm tới.

Các nhà lãnh đạo của Toyota từ lâu đã mong muốn sản xuất ô tô điện cỡ nhỏ. Thế nhưng, việc Toyota đi đầu với chiếc SUV cỡ trung là dấu hiệu cho thấy những thách thức mà hãng vẫn phải đối mặt để sản xuất ra những chiếc ô tô điện cỡ nhỏ, chi phí thấp nhưng có tính cạnh tranh, thoải mái và an toàn.

Với áp lực ngày càng tăng với các nhà sản xuất ô tô trong việc cắt giảm lượng khí thải, Toyota đang cố gắng sản xuất ô tô điện có thể cạnh tranh toàn cầu như Hong Guang Mini EV, xe sedan cao cấp của Tesla, các mẫu xe tầm trung của Volkswagen và Renault, xe điện kiểu dáng đẹp từ các công ty khởi nghiệp Trung Quốc như NIO và Xpeng.

Trong khi chiếc Prius của Toyota trở thành xe hơi hybrid bán chạy nhất thế giới, một trong những nỗ lực ban đầu của công ty Nhật Bản nhằm phát triển chiếc ô tô điện cỡ nhỏ có tên eQ đã thất bại.

Sau khi bán khoảng 100 chiếc eQ vào năm 2012, Toyota đã từ bỏ nó do lo ngại về giới hạn của ô tô điện, chẳng hạn như giá cao, phạm vi hoạt động ngắn và thời gian sạc dài.

EQ, một phiên bản chạy điện của mini iQ Toyota, có giá đến 3,6 triệu yên (33.000 USD), gần bằng giá chiếc Camry cỡ trung.

Kiểm soát chi phí

Theo những người quen thuộc với kế hoạch của Toyota, một vấn đề quan trọng trong việc phát triển một chiếc ô tô điện cỡ nhỏ, giá cả phải chăng là nhu cầu sử dụng hệ thống truyền động điện vẫn chưa đạt được chất lượng tương đương với các ô tô chạy xăng của họ.

Việc nhét những cục pin cồng kềnh vào chiếc ô tô nhỏ xíu là thách thức khác.

Các nguồn tin cho biết nhiều chiếc ô tô điện có gầm cao vì pin được xếp chồng lên nhau. Các nhà sản xuất ô tô điện có hai lựa chọn: Làm xe cao hơn để mang lại cho hành khách không gian rộng rãi hoặc làm xe thấp hơn và hy sinh sự thoải mái của khách hàng.

Toyota không muốn thỏa hiệp về chất lượng, sự thoải mái hoặc hiệu suất với ô tô điện cỡ nhỏ của mình, nhưng nhận thức được rằng cần phát triển chuyên môn trong việc cắt giảm chi phí kỹ thuật để cung cấp một chiếc xe như vậy với mức giá dưới 20.000 USD.

Kiến thức chuyên môn đó chính là thứ mà General Motors đã tận dụng để tạo ra Mini EV, giá có thể chỉ 28.800 nhân dân tệ (4.410 USD).

Liên doanh của General Motors, SAIC Motor - General Motors – Wuling Motors (SGMW), là nhà sản xuất xe tải thương mại không kiểu cách lớn nhất ở Trung Quốc với giá khởi điểm khoảng 30.000 nhân dân tệ, đã khai thác bí quyết kiểm soát chi phí đó.

Yale Zhang, người đứng đầu công ty tư vấn Automotive Foresight, cho biết: “Về cơ bản, Wuling chỉ đơn giản thay thế động cơ xăng trên những chiếc xe tải thương mại đó bằng hệ thống truyền động điện đơn giản”.

Ông Yale Zhang hy vọng doanh số của Mini EV và phiên bản Macaron cao cấp sẽ đạt 500.000 chiếc trong năm nay.

Zhou Xing, Phó chủ tịch SGMW phụ trách bán hàng và tiếp thị của Wuling và Baojun, cho biết họ đã chuẩn bị tung ra 4 chiếc ô tô điện cỡ nhỏ vào đầu năm 2022 dưới các thương hiệu của mình, nâng phạm vi mẫu lên 10 chiếc khi có nhiều đối thủ hơn tham gia vào thị trường.

Một trong những ô tô điện bán chạy hàng đầu Trung Quốc

Mini EV cũng cắt giảm những tiêu chuẩn không được phép ở Mỹ hoặc châu Âu, nhấn mạnh thách thức mà Toyota phải đối mặt trong việc phát triển ra đối thủ khả thi có thể xử lý dễ dàng trong thành phố đông đúc mà vẫn có chất lượng và hiệu suất cao.

Ví dụ, Mini EV chỉ có một túi khí, không có túi khí cho hành khách hoặc ở hai bên để bảo vệ người ngồi trong xe khi lăn bánh.

Mini EV có hệ thống chống bó cứng phanh nhưng không có công nghệ kiểm soát ổn định dù dáng xe khá cao và mũm mĩm khiến nó dễ bị lật khi vào cua gấp ở tốc độ cao.

"Trước hết, sản phẩm đáp ứng tất cả các yêu cầu về an toàn phương tiện của Trung Quốc. Hong Guang Mini EV về cơ bản là một công cụ đi lại, giúp mọi người đi từ điểm A đến điểm B trong giao thông thành phố. Rất khó để họ lái chiếc xe này ở tốc độ cao”, Zhou Xing chia sẻ.

Cách tiếp cận không rườm rà chắc chắn không làm giảm sức hấp dẫn của nó.

Ra mắt vào tháng 7.2020, Mini EV thu hút khách hàng Trung Quốc có ý thức về chi phí và những người trẻ tuổi ở thành thị.

Khoảng 100.000 Mini EV được bán ra trong một quý khiến nó trở thành một trong những ô tô điện bán chạy hàng đầu ở Trung Quốc.

Một số tài xế trẻ tuổi đang mua Mini EV và những chiếc xe Wuling khác sau khi video về một chiếc xe van Wuling đua khéo léo trên một con đường núi ngoằn ngoèo được lan truyền. Với nhiều người, việc nhìn thấy một chiếc xe van cơ bản của Trung Quốc thực hiện các thao tác phức tạp làm họ cảm thấy tự hào dân tộc.

Xe van là loại phương tiện giao thông đường bộ được sử dụng để vận chuyển hàng hóa hoặc người. Nó có thể lớn hơn hoặc nhỏ hơn một chiếc xe tải và SUV, nhưng lớn hơn một chiếc ô tô thông thường.

Huang Peixian (26 tuổi), chủ doanh nghiệp nhỏ ở thành phố Sán Đầu, tỉnh Quảng Đông, nói: “Tôi tự hào về những gì mà các loại xe do Trung Quốc sản xuất như xe van Wuling có thể đạt được. Khi tôi nhìn thấy Mini EV, tôi đã nghĩ rằng đây có thể là một chiếc xe tốt cho mình. Tôi không chỉ bị thu hút bởi chiếc xe vì giá rẻ mà còn thực sự thú vị khi lái xe".

Nhiều người lái xe cá nhân hóa chiếc Mini EV của họ bằng một lớp sơn mới, đèn pha và đuôi kiểu dáng đẹp. Một số người thậm chí còn tùy chỉnh những chiếc ô tô khác của họ, chẳng hạn như Audis và BMW, với các nhãn dán và logo Wuling.

Huang Peixian đã chuyển nội thất của chiếc Mini EV thành màu hồng và dán các nhân vật trong phim hoạt hình Chibi Maruko-chan (Nhật Bản) bên ngoài.

Tín dụng xanh

SUV điện của Toyota sẽ là chiếc xe đầu tiên được sản xuất bởi bộ phận thiết kế không phát thải mới của hãng tại Nhật Bản, được gọi là ZEV Factory.

Song để có được bí quyết chi phí thấp mà họ cần, Toyota đã nhờ cậy BYD (nhà sản xuất ô tô và pin Trung Quốc) thông qua một công ty hợp tác nghiên cứu và phát triển mà họ đã thành lập vào năm ngoái.

Kế hoạch này là sử dụng kiến ​​thức chuyên môn của BYD trong việc chế tạo ô tô điện cỡ nhỏ và một số thành phần chính, bao gồm cả pin.

Vẫn có khả năng Toyota sẽ sử dụng công nghệ hệ thống truyền động điện - sự kết hợp của động cơ, biến tần và bánh răng - được gọi là e-Axle do công ty liên kết BluE Nexus sản xuất.

Mini EV cũng đóng một vai trò quan trọng với General Motors và SAIC Motor vì tạo ra các khoản tín dụng xanh cho ô tô. Các nhà sản xuất ô tô ở Trung Quốc cần sản xuất đủ phương tiện di chuyển dùng năng lượng mới (NEV) để kiếm được khoản tín dụng bù đắp cho việc sản xuất ô tô động cơ đốt của họ.

Tín dụng xanh là nghiệp vụ cho vay với các nhu cầu tiêu dùng, đầu tư, sản xuất kinh doanh mà không gây rủi ro đến môi trường, góp phần bảo vệ hệ sinh thái chung. Hiện tín dụng cho năng lượng tái tạo là một trong 12 lĩnh vực xanh được ngân hàng nhà nước thực hiện theo dõi dư nợ tín dụng.

Sự thành công của Mini EV có nghĩa là General Motors và SAIC Motor có đủ khả năng để bán tín dụng cho các đối thủ hoặc sản xuất nhiều hơn xe chạy xăng sang trọng mà không bị phạt.

Yale Zhang, người đứng đầu công ty tư vấn Automotive Foresight, cũng cho biết hệ thống tín dụng xanh có nghĩa là Mini EV có thể được định giá rất cạnh tranh đến mức nó hầu như không tạo ra lợi nhuận.

Zhou Xing, Phó chủ tịch SGMW, từ chối cho biết liệu Mini EV kiếm được bao nhiêu từ các khoản tín dụng xanh.

"Chúng tôi đã thấy khá nhiều công ty đến với chúng tôi và mua các khoản tín dụng từ chúng tôi. Nhưng chúng tôi không muốn tiết lộ họ là ai", ông nói.

Hai nguồn tin cho biết Toyota không có kế hoạch để mất tiền vào giá bán lẻ của ô điện cỡ nhỏ của mình hoặc tận dụng các khoản tín dụng xanh để làm cho giá nó cạnh tranh hơn.

Một phát ngôn viên Toyota từ chối bình luận về việc liệu Toyota có đủ tín dụng NEV của Trung Quốc, hay liệu họ có coi việc bán chúng như một phần không thể thiếu trong chiến lược của mình hay không.