Mặc dù các nước phương Tây đang ra sức công bố các khoản viện trợ quân sự cho Ukraine nhưng không thể mang tới chiến trường do bị Nga phong tỏa đường tiếp viện.
Trong một động thái được cho là chưa có tiền lệ, Liên minh châu Âu (EU) đã và đang gấp rút hỗ trợ tài chính để mua và chuyển vũ khí trợ giúp Ukraine.
Số tiền viện trợ khổng lồ
EU đã dành 450 triệu euro cho vũ khí sát thương, bao gồm hệ thống phòng không, vũ khí chống tăng, đạn dược và các thiết bị quân sự khác cho các lực lượng vũ trang của Ukraine. Thêm 50 triệu euro nữa sẽ được chi để cung cấp các vật phẩm phục vụ chiến tranh như nhiên liệu, đồ bảo hộ, mũ bảo hiểm và bộ dụng cụ sơ cứu.
Do các hiệp ước của EU không cho phép EU khai thác ngân sách thông thường cho các mục đích quân sự, nên khối này đang kích hoạt một phương thức có tên là Cơ sở Hòa bình Châu Âu, cho phép họ cung cấp viện trợ quân sự lên tới mức trần 5 tỉ euro.
Động thái này diễn ra sau sự thay đổi mô hình trong chính sách quốc phòng của Đức với việc hủy bỏ lệnh cấm cung cấp vũ khí sát thương đến một vùng chiến sự., mở đường cho nước này cung cấp vũ khí sát thương tới Ukraine, gồm 1.000 vũ khí chống tăng và 500 tên lửa đất đối không lớp "Stinger"
Mỹ cũng đang đẩy mạnh các lô hàng viện trợ và cung cấp thêm 350 triệu USD hỗ trợ quân sự, gồm tên lửa chống hạm Javelin, tên lửa phòng không Stinger, vũ khí cá nhân và đạn dược.
Con số đó nâng tổng số viện trợ quân sự của Mỹ cho Ukraine lên 1 tỉ USD trong năm qua và hơn 2,5 tỉ USD kể từ năm 2014.
Những thách thức về hậu cần
Mặc dù điều này báo hiệu một sự thúc đẩy lớn đối với Ukraine trong nỗ lực đẩy lùi các lực lượng Nga, nhưng vẫn có những lo ngại về hệ thống hậu cần liên quan và những trở ngại tiềm ẩn. Các câu hỏi xoay quanh thời gian và các tuyến đường.
Do đường biển vào Ukraine ở Biển Đen đã bị Nga phong tỏa nên cho đến nay, viện trợ quân sự từ phương Tây được chuyển giao bằng đường bộ hoặc đường hàng không, tùy thuộc vào loại vũ khí.
Nhưng Gustav Gressel, một chuyên gia về Đông Âu và chính sách quốc phòng với nhóm nghiên cứu của Hội đồng Quan hệ Đối ngoại Châu Âu cho biết không phận Ukraine hiện do các máy bay chiến đấu của Nga kiểm soát, có thể đánh chặn các chuyến hàng "chủ yếu bằng các cuộc không kích và tấn công tên lửa. Nếu họ (Nga) biết các tuyến đường, họ có thể giám sát và tìm kiếm các phương tiện vận chuyển cụ thể”.
Viễn cảnh về một sự phong tỏa bầu trời như vậy sẽ khiến Ba Lan được chú ý. Ba Lan có chung đường biên giới dài 535 km với Ukraine. Đặc biệt, Quân đội Mỹ có quá trình lâu dài trong việc điều động lực lượng và thiết bị qua Ba Lan.
Và trọng trách cho Ba Lan đang gia tăng sau khi Hungary từ chối cho phép các vũ khí sát thương đi qua lãnh thổ của mình.
Đường bộ bỏ ngỏ nhưng khó đi
Ed Arnold, nhà nghiên cứu về An ninh châu Âu tại Royal United Services Institute, một tổ chức tư vấn có trụ sở tại London phân tích: "Tất cả các thiết bị này về cơ bản đang được lắp ráp tại biên giới Ba Lan vào lúc này. Ngay cả khi Slovakia chẳng hạn, dù có muốn đi chăng nữa, thì đó không phải là một con đường dễ dàng vì điều kiện địa lý khi các dãy núi chạy dài từ Slovakia xuống Romania. Vì vậy, có hai tuyến đường: Một tuyến gần với biên giới Belarus, sau đó một tuyến hơi chếch về phía nam.
Tuy nhiên, Arnold ngạc nhiên rằng Nga đã không cắt đứt tuyến đường này "bởi vì thực sự điều đó sẽ hữu ích cho chiến lược của họ nếu họ có thể thực hiện pong tỏa hai tuyến đường đó. Người Nga có thể di chuyển từ phía tây nam của Belarus và ngăn chặn tất cả mọi thứ đi qua".
Nhưng Marc Finaud, người đứng đầu Bộ phận phổ biến vũ khí tại Trung tâm Chính sách An ninh Geneva, lưu ý rằng các hoàn cảnh trên đường bộ có thể thay đổi rất nhanh. Ông nói: “Nếu các đoàn xe hoặc vận tải này bị chặn đứng - nếu các nước phương Tây đang bị tấn công, dù chúng vẫn thuộc lãnh thổ NATO hay đã qua biên giới vào Ukraine - thì điều đó có thể làm gia tăng căng thẳng và leo thang”.
Thời gian là điều cốt yếu
Yếu tố quan trọng khác là thời gian để quân tiếp viện đến với các lực lượng Ukraine ở Kyiv và Kharkiv.
Arnold nói, điều này đặc biệt có vấn đề đối với "các lực lượng Ukraine ở mặt trận phía đông, những người có khả năng bị cắt đứt nếu họ không sớm di chuyển đến phía tây sông Dnepr. Họ sẽ cần tiếp tế vì họ" đang thực hiện cuộc giao tranh nặng nề nhất và họ là những binh sĩ Ukraine giỏi nhất từ Lữ đoàn đổ bộ số 95".
Vậy có cách nào khác để đưa các hệ thống vũ khí phương Tây tới tiền tuyến ở Ukraine không? Arnold cho biết: “Khả năng khác là các máy bay của Ukraine hoặc nước khác có thể nhận đồ ở Ba Lan và sau đó di chuyển qua biên giới, nhưng con số đó không lớn”.
Arnold cho biết vào giai đoạn này, nguy cơ cạn kiệt nguồn cung cấp đạn dược là rất quan trọng. "Có thể còn năm ngày đạn cho các hệ thống vũ khí hạng nặng mà người Ukraine có. Lựa chọn khác mà họ có là thu giữ các vũ khí bị bỏ rơi của Nga, thứ sẽ duy trì trong một thời gian ngắn, nhưng không thể kéo dài quá lâu”.