Hàng trăm bệnh nhân Trung Quốc chết do thử nghiệm thuốc dư thừa

Statin là loại thuốc giúp giảm cholesterol được sử dụng rộng rãi trên khắp thế giới suốt hơn 30 năm qua. Hiệp hội Y khoa Trung Quốc năm 2007 đã ban hành hướng dẫn khuyến nghị dùng thuốc này điều trị bệnh tim do cholesterol làm tắc nghẽn động mạch như đau thắt ngực hay hội chứng mạch vành cấp.

Khuyến nghị dựa trên nhiều bằng chứng nghiên cứu tại Trung Quốc lẫn quốc tế. Tuy nhiên khi xem xét cơ sở dữ liệu trong và ngoài Trung Quốc, đội ngũ của Đại học John Hopkins (Mỹ) phát hiện có hơn 2.000 cuộc thử nghiệm statin ngẫu nhiên, hoặc tiếp tục tuyển người tham gia trong giai đoạn 2008 - 2018.

Số thử nghiệm nêu trên có tổng cộng 207.317 người mắc bệnh tim, hơn 101.486 người dùng giả dược, nghĩa là họ không được uống loại thuốc sẽ cứu sống họ.

Đội ngũ Đại học John Hopkins xem đây là hành vi vi phạm đạo đức y tế, vì đã có không ít bằng chứng cho thấy statin hiệu quả, và còn phương pháp điều trị khác sử dụng được cho nhóm uống giả dược.

Trong số hơn 2.000 thử nghiệm, chỉ có 4 thử nghiệm không đưa ra kết luận statins hiệu quả và an toàn với bệnh nhân mắc hội chứng mạch vành, tương tự kết luận của hơn 300 nghiên cứu thực hiện trước lúc Hiệp hội Y khoa Trung Quốc ban hành khuyến nghị.

Loạt thử nghiệm cũng chẳng đem lại dữ liệu đáng giá nào về tác dụng phụ nghiêm trọng lên tim (MACE) của thuốc, nhưng trong nhóm uống giả dược lại có đến 559 trường hợp tử vong, 973 ca bị đau tim, 161 ca đột quỵ. Số liệu chính xác nhiều khả năng còn cao hơn.

Nhóm của John Hopkins còn ghi nhận chỉ có 265 thử nghiệm được một hội đồng đạo đức phê duyệt, chỉ 85 thử nghiệm công khai nguồn tài trợ. Họ không đưa ra lý giải tại sao có nhiều thử nghiệm không cần thiết được công bố như vậy nhưng lưu ý vài chi tiết đáng ngờ.

“Một số nghiên cứu giống nhau từ từ ngữ, văn phong đến kết luận”, theo học giả Yuanxi Jia thuộc Đại học John Hopkins.