Trung Quốc thực sự lo sợ nếu Donald Trump trở thành tổng thống Mỹ?

Không biết là vô tình hay hữu ý, Trung Quốc đã lần đầu tiên chính thức thể hiện sự lo ngại về những kế hoạch mà nước này coi là một sự “trừng phạt thương mại” mà Donald Trump tuyên bố trong quá trình tranh cử. Điều này đang vô tình trở thành một bước đà cho chiến dịch tranh cử của vị ứng cử viên đảng Cộng hòa, khi nó trực tiếp chứng tỏ cho công chúng Mỹ thấy rằng những lời đe dọa trừng phạt Trung Quốc về kinh tế của Trump đang thực sự có tác dụng.

Vậy, Trung Quốc có thực sự lo sợ nếu như kịch bản Trump thành tổng thống Mỹ?

Câu trả lời đến thời điểm hiện tại có lẽ là: Có! Ít nhất thì những động thái mới nhất của các nhà lãnh đạo Trung Quốc đang chứng tỏ điều đó.

Trong bài phát biểu mới nhất của mình, Bộ trưởng Tài chính Trung Quốc là Lou Jiwei đã công khai chỉ trích các kế hoạch nhằm áp nặng thuế đối với hàng hòa nhập khẩu từ Trung Quốc vào Mỹ lên 45% của Donal Trump là một sự “phi lý”. Cụ thể, trong bài phỏng vấn với tờ Wall Street Journal vào ngày Chủ nhật 17.4 vừa qua, Lou Jiwei tuyên bố “các đề xuất của Trump là phi thực tế và không phù hợp với luật lệ. Nếu ông ta làm điều đó sẽ là một sự vi phạm các quy định của Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO)”. Lou nói thêm “Nếu các đề xuất của Trump trở thành hiện thực sẽ kéo kinh tế Mỹ xuống khỏi vị trí nền kinh tế số 1 thế giới. Nước Mỹ cần phải nhận ra một thực tế rằng Mỹ và Trung Quốc phải phụ thuộc lẫn nhau. Nền kinh tế của hai nước đang gắn chặt vào nhau”.

Bài phát biểu của Lou Jiwei nhận được sự chú ý của người dân Mỹ và các chuyên gia kinh tế, vì đây là lần đầu tiên một quan chức cấp cao của Chính phủ Trung Quốc công khai thể hiện quan điểm trước những gì đang diễn ra trong cuộc bầu cử tổng thống Mỹ 2016. Từ trước đến nay, Trung Quốc thường không bình luận về những gì diễn ra trong các cuộc tranh cử tổng thống ở Mỹ và đây có thể xem như một ngoại lệ hiếm hoi. Vì thế, nó có thể phần nào tiết lộ những mối quan tâm của Trung Quốc ở thời điểm hiện tại.

Những phát biểu mang tính cảnh báo của bộ trưởng Tài chính Trung Quốc Lou Jiwei đang cho thấy, Trung Quốc thực sự lo ngại trước viễn cảnh Donald Trump trở thành tổng thống Mỹ, bởi nó đồng nghĩa với các kịch bản tồi tệ dành cho Trung Quốc, ít nhất là về mặt kinh tế. Vì một thực tế là trong suốt chiến dịch tranh cử của mình, Donald Trump đã luôn hướng tới Trung Quốc như một mục tiêu của sự trừng phạt, một bước để khôi phục lại nền kinh tế Mỹ, theo đúng slogan tranh cử của vị tỷ phú này – Make America Great Again. Trump tuyên bố thẳng thắn, nếu ông trở thành tổng thống thì một trong những điều đầu tiên sẽ làm là đánh thuế 45% lên tất cả hàng hóa nhập khẩu vào Mỹ từ Trung Quốc, ngoài ra Mỹ cũng sẽ xem xét lại các hiệp định thương mại đã ký với Trung Quốc và điều chỉnh lại theo hướng có lợi hơn cho Mỹ.

Sở dĩ Trump chọn Trung Quốc làm đích nhắm cho chiến dịch tranh cử của mình vì một tâm lý khá phổ biến trong xã hội Mỹ hiện nay là coi Trung Quốc như một đối tác thương mại xảo quyệt, không chỉ chiếm rất nhiều công việc làm ăn của người dân Mỹ, mà còn đẩy Mỹ vào thế thâm hụt thương mại nặng nề.

Cụ thể, ước tính từ năm 1990-2010 Mỹ đã mất khoảng 2,4 triệu việc làm vào tay Trung Quốc do các tập đoàn và doanh nghiệp Mỹ chuyển cơ sở sản xuất sang Trung Quốc để tận dụng ưu thế nhân công và nguyên liệu giá rẻ. Ngoài ra, tình trạng thâm hụt thương mại đang gia tăng mạnh của Mỹ những năm gần đây chủ yếu đến từ việc buôn bán và trao đổi thương mại với Trung Quốc. Năm 2015, mức thâm hụt thương mại của Mỹ trong quan hệ thương mại với riêng Trung Quốc đã lên tới 366 tỷ USD, tăng so với mức 343 tỷ USD năm 2014 và chỉ trong 2 tháng đầu năm 2016 mức thâm hụt thương mại của Mỹ với Trung Quốc đã lên tới 57 tỷ USD, tăng 12% so với cùng kỳ năm 2015. Donald Trump đã hướng tới thực tế này như một vũ khí thu hút sự ủng hộ của người dân Mỹ thông qua những tuyên bố sẽ điều chỉnh lại thực tế mà kinh tế Mỹ đang chịu đựng.

Tuy nhiên, điều khiến bài trả lời phỏng vấn của Lou Jiwei trở nên đáng chú ý nữa là ở chỗ dường như Trung Quốc đang thực sự tin vào những gì mà Donald Trump tuyên bố trong chiến dịch tranh cử của mình.

Trên thực tế, những kế hoạch có phần đao to búa lớn nhằm vào Trung Quốc của Trump mới chỉ dừng lại ở những lời hứa hẹn khi tranh cử mà thôi và không phải ứng cử viên nào trong cuộc chạy đua, cũng như không phải tất cả người dân Mỹ, đều coi đó là sự thật. Chưa nói đến đảng Dân chủ mà ngay trong nội bộ đảng Cộng hòa cũng không phải tất cả đều đồng ý với Trump. Một ứng cử viên khác của đảng Cộng hòa là Ted Cruz đã chỉ trích mạnh mẽ lời tuyên bố sẽ đánh thuế 45% vào hàng hóa Trung Quốc của Trump. Truyền thông thế giới cũng như các chuyên gia kinh tế đều không coi lời tuyên bố nâng thuế của Trump là thật. Nhưng lời bác bỏ của Lou Jiwei thì lại đang chứng tỏ một cách rõ ràng hơn bao giờ hết, rằng Trung Quốc lại đang tin vào điều đó. Vì nếu không tin vào một nguy cơ không thể xảy ra thì chẳng việc gì phải bác bỏ nó cả.

Các chuyên gia kinh tế cho rằng, dù ứng cử viên nào giành chiến thắng trong cuộc chạy đua đến Nhà Trắng trong năm nay đi nữa, cũng đều có thể khiến Trung Quốc cảm thấy lo ngại. Vì một xu hướng đang trở nên nổi trội trong cuộc tranh cử năm nay là phản đối các hiệp định thương mại tự do. Hầu như tất cả mọi ứng cử viên năm nay đều có xu hướng này, từ Hilary Clinton và Bernie Sanders của đảng Dân chủ đến Donald Trump và Ted Cruz của đảng Cộng hòa.

Hiện Trung Quốc đang là đối tác thương mại lớn nhất của Mỹ và cũng là tác nhân khiến kinh tế Mỹ thâm hụt thương mại hàng trăm tỷ USD mỗi năm, vì thế chắc chắn Trung Quốc sẽ bị ảnh hưởng nếu vị tổng thống Mỹ kế tiếp đòi xem xét lại mối quan hệ trao đổi thương mại giữa hai nước. Trong bối cảnh kinh tế Trung Quốc đang giảm tốc hiện nay, một sự giảm sút trao đổi thương mại với Mỹ mà chủ yếu là xuất khẩu sẽ có thể đe dọa kinh tế Trung Quốc rơi vào lụn bại thực sự.

Có lẽ đó là lý do khiến cho Chính phủ Trung Quốc lần đầu tiên phá vỡ thói quen lâu nay, khi cho phép bộ trưởng Tài chính Lou Jiwei lên tiếng chỉ trích những quan điểm phi thương mại tự do của Donald Trump. Vì chắc chắn kinh tế Trung Quốc sẽ bị ảnh hưởng nặng nhất nếu người chiến thắng là Donald Trump.

Nhàn Đàm (theo Reuters)