Xét nghiệm PCR không phát hiện ra phiên bản Omicron 'tàng hình' khiến việc chống dịch thêm khó khăn

Các nhà khoa học công bố phát hiện này khi số lượng ca nhiễm biến thể Omicron ở Vương quốc Anh tăng từ 101 lên 437 trong một ngày.

Phiên bản "tàng hình" có nhiều điểm chung với Omicron tiêu chuẩn, nhưng thiếu một biến đổi di truyền cụ thể vốn cho phép các xét nghiệm PCR dựa trên phòng thí nghiệm phát hiện ca nghi nhiễm.

Biến thể này vẫn được xem là ca mắc COVID-19 và có thể được xác định là Omicron thông qua giải trình tự gen, nhưng các trường hợp nghi nhiễm không được ghi nhận bởi các xét nghiệm PCR thông thường vốn cho kết quả nhanh hơn.

Các nhà nghiên cứu cho biết còn quá sớm để biết liệu phiên bản "tàng hình" của Omicron có lây lan theo cách giống dạng tiêu chuẩn hay không. Thế nhưng, phiên bản Omicron mới khác biệt về mặt di truyền nên có thể hoạt động khác.

Phiên bản “tàng hình” của Omicron lần đầu tiên được phát hiện trong số các bộ gen SARS-CoV-2 được gửi từ Nam Phi, Úc và Canada những ngày gần đây, nhưng nó có thể đã lây lan rộng hơn. Trong số 7 ca nhiễm phiên bản Omicron "tàng hình" được xác định cho đến nay, không có trường hợp nào ở Anh.

Phát hiện này được đưa ra khi Thủ tướng Boris Johnson nói với nội các rằng Omicron dường như dễ lây truyền hơn. Các quan chức thừa nhận điều này sẽ gây tác động không nhỏ và khả năng cần phải có thêm các hạn chế.

Tại cuộc họp nội các hôm 7.12, cũng có sự tham dự của Patrick Vallance (cố vấn khoa học chính cho chính phủ) và Chris Whitty (Giám đốc y tế của Anh), Thủ tướng Boris Johnson nói với các bộ trưởng rằng dấu hiệu ban đầu là Omicron dễ lây truyền hơn so với biến thể Delta nổi trội hiện tại.

Người phát ngôn của ông Johnson cho biết bước dự phòng tiếp theo vẫn là áp đặt kế hoạch B, sẽ yêu cầu chứng nhận tiêm vắc xin và hướng dẫn làm việc tại nhà nếu có thể.

Trong khi chính phủ sẽ “muốn đảm bảo rằng Quốc hội có tiếng nói của mình” với bất kỳ quy định mới nào, người phát ngôn của ông Johnson nói các bộ trưởng hiện tại có quyền đơn phương áp đặt các hạn chế của kế hoạch B, chẳng hạn nếu chúng cần thiết trong thời gian nghỉ lễ Giáng sinh.

Bất chấp những cân nhắc như vậy, người phát ngôn của ông Johnson khẳng định rằng hiện tại lời khuyên chính thức vẫn là mọi người nên quay trở lại nơi làm việc nếu có thể, dù có xem xét áp đặt các biện pháp nhẹ hơn như xét nghiệm.

Ông nói: “Chúng tôi đang khuyến khích các doanh nghiệp đưa nhân viên trở lại văn phòng theo đúng hướng dẫn”.

Scotland thông báo người dân trở về nhà làm việc nếu có thể cho đến ít nhất giữa tháng 1.2022. Nicola Sturgeon, Bộ trưởng thứ nhất của Scotland, tiết lộ rằng khoảng 4% ca mắc COVID-19 ở Scotland có khả năng là biến thể Omicron và đang tăng đều đặn. Điều đó đồng nghĩa khoảng 122 ca mắc COVID-19 mới mỗi ngày có dấu hiệu di truyền của Omicron ở Scotland, dù chỉ 99 trường hợp được xác nhận qua giải trình tự gen.

“Ước tính của chúng tôi ở giai đoạn này là thời gian tăng gấp đôi số ca nhiễm Omicron có thể ngắn từ 2 đến 3 ngày và hệ số lây nhiễm cơ bản liên quan đến biến thể mới có thể nhiều hơn 2”, Nicola Sturgeon nói. Việc theo dõi liên lạc cũng đang được tăng cường ở Scotland, với những người liên hệ gần gũi với ca dương tính được yêu cầu xét nghiệm và cách ly.

Trong dịch tễ học, hệ số lây nhiễm cơ bản là số ca nhiễm bệnh mới dự kiến được tạo ra trực tiếp bởi một trường hợp ban đầu.

Việc phát hiện ra phiên bản Omicron “tàng hình” đã thúc đẩy các nhà nghiên cứu tách dòng B.1.1.529 thành Omicron tiêu chuẩn (được gọi là BA.1) và biến thể mới hơn (BA.2).

“Có hai dòng trong Omicron, BA.1 và BA.2, khá khác biệt về mặt di truyền. Hai dòng có hành vi khác nhau”, Giáo sư Francois Balloux, Giám đốc Viện Di truyền Đại học London, cho biết.

Các nhà khoa học sử dụng phân tích toàn bộ bộ gen để xác nhận biến thể nào đã gây ra mắc COVID-19, nhưng các xét nghiệm PCR đôi khi có thể đưa ra dấu hiệu.

Khoảng một nửa số máy xét nghiệm PCR ở Anh tìm kiếm ba gen trong vi rút SARS-CoV-2, nhưng Omicron (và biến thể Alpha) cho kết quả dương tính chỉ với hai trong số đó. Điều này là do Omicron, giống như Alpha, có một sự thay đổi di truyền được gọi là sự mất đoạn trong gen S hoặc gen đột biến.

Một cách không chính thức, một số nhà nghiên cứu đang gọi biến thể mới là “Omicron tàng hình” vì thiếu một biến đổi di truyền cho phép các xét nghiệm PCR phát hiện ra nó.

Một ẩn số chính là “Omicron tàng hình” xuất hiện như thế nào. Dù thuộc dòng Omicron nhưng phiên bản “tàng hình” rất khác biệt về mặt di truyền nên có thể đủ tiêu chuẩn trở thành biến thể mới đáng lo ngại nếu nó lây lan nhanh chóng.

Theo một nhà nghiên cứu, việc có hai biến thể, BA.1 và BA.2, phát sinh liên tiếp nhanh chóng với các đột biến được chia sẻ là điều đáng lo ngại và cho thấy việc giám sát sức khỏe cộng đồng “đang thiếu một mảnh ghép lớn”.