Nga chặn Facebook và Instagram, người dùng đua nhau cài ứng dụng VPN để vượt qua hạn chế

Nga đã cắt quyền truy cập Instagram từ ngày 14.3 để trả đũa quyết định của Meta Platforms vào tuần trước cho phép người dùng mạng xã hội ở Ukraine đăng những thông điệp kêu gọi bạo lực với binh lính và lãnh đạo Nga.

Facebook đã bị chặn trước đó vì những gì Nga cho là hạn chế quyền truy cập vào các phương tiện truyền thông nhà nước Nga.

Cụ thể hơn, Facebook đã phớt lờ yêu cầu dỡ bỏ các hạn chế với 4 hãng truyền thông Nga gồm hãng thông tấn RIA, Zvezda TV của Bộ Quốc phòng, trang gazeta.ru và lenta.ru.

Theo dữ liệu từ công ty giám sát Top10VPN, trước khi có lệnh cấm Instagram, nhu cầu cài đặt ứng dụng VPN (mạng riêng ảo mã hóa dữ liệu và che khuất vị trí của người dùng) đã tăng vọt 2.088% so với nhu cầu trung bình hàng ngày vào giữa tháng 2.2022.

Nga đã bị nhắm mục tiêu bởi các lệnh trừng phạt chưa từng có của phương Tây vì tấn công Ukraine và đang chiến đấu để kiểm soát luồng thông tin, bóp nghẹt các công ty truyền thông xã hội nước ngoài khi làm lưu lượng truy cập chậm lại và trong trường hợp của Facebook, Instagram là lệnh cấm hoàn toàn.

Trước đó, nhu cầu về VPN đã tăng lên trong khu vực khi các trang web Nga và Ukraine trở thành nạn nhân của các cuộc tấn công mạng.

Nga đã cấm một số VPN vào năm ngoái nhưng đã không thể chặn chúng hoàn toàn, bởi một phần của một chiến dịch rộng lớn hơn mà các nhà phê bình nói rằng tự do internet bị bóp nghẹt.

Phân tích dữ liệu của Top10VPN cho thấy 203 trang web tin tức, 97 trang web ngoại hối và tiền điện tử đang bị chặn ở Nga.

Cơ quan quản lý truyền thông nhà nước Nga (Roskomnadzor) hôm 14.3 cho biết số lượng các cuộc tấn công mạng nhắm vào hệ thống CNTT và cơ sở hạ tầng của chính phủ Nga đã tăng mạnh kể từ ngày 24.2.

Roskomnadzor cảnh báo thủ phạm rằng các cuộc tấn công mạng có thể lãnh hậu quả và ngồi tù.

Người dùng Instagram ở Nga đã được thông báo rằng dịch vụ này sẽ ngừng hoạt động từ nửa đêm 13.3.

Một email từ Roskomnadzor yêu cầu người dùng chuyển ảnh và video khỏi Instagram trước khi nó bị chặn, đồng thời khuyến khích họ chuyển sang "nền tảng internet cạnh tranh" của Nga.

Hôm 11.3, Meta Plaforms cho biết rằng sự thay đổi tạm thời trong chính sách lời nói căm thù của họ chỉ áp dụng cho Ukraine sau cuộc tấn công từ Nga.

Meta Plaforms nói sẽ sai nếu ngăn cản người dân Ukraine "thể hiện sự phản kháng và giận dữ trước các lực lượng quân sự Nga".

Quyết định này gây phẫn nộ ở Nga, nơi các nhà chức trách đã mở một cuộc điều tra hình sự chống lại Meta Plaforms và các công tố viên yêu cầu một tòa án chỉ định gã khổng lồ công nghệ Mỹ là "tổ chức cực đoan".

Ủy ban Điều tra của Nga cho biết: "Một vụ án hình sự đã được khởi tố liên quan đến các lời kêu gọi bất hợp pháp về giết người và bạo lực với công dân Liên bang Nga từ các nhân viên Meta, công ty sở hữu mạng xã hội Facebook và Instagram".

Ủy ban Điều tra của Nga đã báo trực tiếp việc này với Tổng thống Vladimir Putin. Chưa rõ ngay lập tức vụ án hình sự có thể dẫn đến điều gì.

Nick Clegg, Chủ tịch phụ trách các vấn đề toàn cầu của Meta Platforms, đã phản ứng sau hành động của chính phủ Nga bằng dòng tweet nói rằng công ty bảo vệ quyền phát biểu như một biểu hiện của sự tự vệ phản ứng trước cuộc tấn công vào Ukraine và chính sách này chỉ áp dụng cho Ukraine.

Nick Clegg nói thêm: "Chúng tôi không có sự tranh cãi với người dân Nga. Không có thay đổi nào trong chính sách của chúng tôi về lời nói căm thù với lính Nga".

Adam Mosseri, Giám đốc điều hành Instagram, cho biết việc bị Nga chặn sẽ ảnh hưởng đến 80 triệu người dùng ở nước này.

Thông điệp gửi tới người dùng Instagram từ Roskomnadzor mô tả quyết định cho phép các lời kêu gọi bạo lực với người Nga là vi phạm luật pháp quốc tế.

"Chúng tôi cần đảm bảo sức khỏe tâm lý của công dân, đặc biệt là trẻ em và thanh thiếu niên, để bảo vệ họ khỏi bị quấy rối và xúc phạm trực tuyến", Roskomnadzor nói và giải thích về quyết định chặn Instagram.