Ông Duterte tuyên bố không cúi đầu trước áp lực của Bắc Kinh tại Biển Đông

Philippines đã tăng cường triển khai tàu chiến tại các khu vực trong Vùng Đặc quyền Kinh tế (EEZ) của nước này nhằm phản đối sự hiện diện kéo dài hàng tháng của hàng trăm tàu ​​thuyền Trung Quốc mà Manila cho rằng do lực lượng dân quân kiểm soát.

"Chúng tôi có lập trường ở đây và tôi muốn tuyên bố ở đây và bây giờ một lần nữa rằng các tàu của chúng tôi ở đó... chúng tôi sẽ không lùi lại một inch", Reuters dẫn lời phát biểu của Tổng thống Philippines Rodrigo Duterte  trên truyền hình hôm 14.5.

Trung Quốc hồi tháng 4 đã cảnh báo Philippines phải "dừng các hành động làm phức tạp tình hình và leo thang tranh chấp".

"Tôi không muốn cãi vã cũng chẳng muốn rắc rối. Tôi tôn trọng vị trí của bạn, và mong bạn tôn trọng vị trí của tôi. Chúng ta sẽ không gây chiến nhưng tôi sẽ không rút lui ngay cả khi bạn giết tôi. Tình bạn của chúng ta sẽ kết thúc tại đây", ông Duterte nhấn mạnh.

Tuyên bố được đưa ra khi áp lực gia tăng khiến nhà lãnh đạo Philippines phải từ bỏ việc theo đuổi mối quan hệ chặt chẽ với Trung Quốc và ủng hộ việc chỉ trích những hành động khiêu khích "trắng trợn" tại Biển Đông.

Tổng thống Duterte tháng trước tuyên bố sẽ cử các tàu màu xám đến đó để thực thi các tuyên bố chủ quyền" sau khi khi một tàu hải quân có vũ trang của Trung Quốc xua đuổi một tàu Philippines đang chở một nhóm phóng viên truyền hình. 

Ông Duterte được tin vẫn nuôi hy vọng Manila có thể duy trì quan hệ hòa bình với Bắc Kinh. Ông đặc biệt quan tâm đến việc nhận hỗ trợ đầu tư và cơ sở hạ tầng thông qua chương trình "Vành Đai và Con đường" (BRI) của Trung Quốc.

Tuy nhiên, theo nhiều chuyên gia nhận định, sự gây hấn ngày càng tăng của Trung Quốc tại Biển Đông buộc ông Duterte phải thay đổi chính sách đối ngoại "thân Trung Quốc" và công khai thừa nhận, Bắc Kinh là vấn đề và Washington là đồng minh lâu năm có giá trị, có thể giúp ông giải quyết vấn đề ấy.

Ông Duterte cho phép Ngoại trưởng Locsin gửi nhiều công hàm ngoại giao phản đối. Ông Duterte cũng đã nhượng bộ trước lời kêu gọi của Bộ trưởng Quốc phòng Delfin Lorenzana về việc duy trì quan hệ gần gũi với quân đội Mỹ thông qua các hoạt động huấn luyện kết hợp, chẳng hạn như cuộc tập trận Balikatan thường niên, đồng thời tái khẳng định tầm quan trọng của liên minh này.

Do đó, với tình hình như hiện nay, nhiều khả năng Tổng thống Duterte sẽ thực thi đường lối cứng rắn hơn với Bắc Kinh cho đến khi kết thúc nhiệm kỳ.