Các lãnh đạo ASEAN thuyết phục quân đội Myanmar dừng bạo lực, đối thoại với Chính phủ Thống nhất Quốc gia

Các nhà lãnh đạo sẽ gặp nhau sau cánh cửa đóng kín tại hội nghị thượng đỉnh ASEAN (Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á) ở Thủ đô Jakarta của Indonesia, với hy vọng khuyến khích các cuộc thảo luận thẳng thắn, hai nguồn tin ngoại giao nói với Reuters.

Thượng tướng Min Aung Hlaing, lãnh đạo quân đội Myanmar lật đổ chính phủ dân sự vào ngày 1.2, có khả năng sẽ tham dự, các quan chức và nhà ngoại giao Indonesia cho biết.

Hãng truyền thông Khit Thit Media đưa tin một máy bay Myanmar Airways International đã rời sân bay Yangon đến Naypyitaw tối 23.4. Tổng tư lệnh Min Aung Hlaing dự kiến ​​sẽ bay trên máy bay này đến Indonesia để tham dự hội nghị cấp cao ASEAN, báo cáo cho biết thêm, dẫn lời một nhân viên hàng không. Nếu vậy, đây sẽ là chuyến công du nước ngoài đầu tiên của ông kể từ cuộc đảo chính ngày 1.2.

Myanmar rơi vào khủng hoảng kể từ cuộc đảo chính với các cuộc biểu tình gần như hàng ngày và cuộc đàn áp của quân đội khiến hàng trăm người thiệt mạng.

Các sáng kiến ​​đang được ASEAN xem xét bao gồm tạm dừng bạo lực để cho phép cung cấp thực phẩm và y tế vào Myanmar, đồng thời bổ nhiệm một đặc phái viên để khuyến khích đối thoại giữa chế độ quân sự và các đối thủ trong Chính phủ Thống nhất Quốc gia (NUG), theo các nguồn tin của Reuter.

Không có quốc gia nào ngoài ASEAN sẽ có mặt tại các cuộc đàm phán, dù một số nước và đặc phái viên của Liên Hợp Quốc về Myanmar - Christine Schraner Burgener sẽ tổ chức các cuộc họp bên lề sự kiện.

Phát ngôn viên của NUG, được thành lập bởi các nhà lập pháp bị lật đổ và một số nhóm dân tộc phản đối chính quyền, nói với Reuters rằng nhóm đã "tiếp xúc với các nhà lãnh đạo ASEAN" nhưng chưa được chính thức mời tham dự hội nghị thượng đỉnh.

NUG cho biết họ là cơ quan hợp pháp ở Myanmar và yêu cầu sự công nhận của quốc tế.

Tại Yangon, thành phố lớn nhất Myanmar, rất nhiều người biểu tình đã hô vang "Chúng ta muốn gì? Dân chủ" khi diễu hành trong thời gian ngắn qua các khu vực trung tâm. Không ai bị bắt, các nhân chứng cho biết.

Tổ chức Ân xá Quốc tế kêu gọi ASEAN điều tra ông Min Aung Hlaing vì tội ác chống lại loài người.

"Là một quốc gia thành viên của Công ước Liên hợp quốc về chống tra tấn, Indonesia có nghĩa vụ pháp lý trong việc truy tố hoặc dẫn độ một thủ phạm bị tình nghi trên lãnh thổ của mình", Tổ chức Ân xá cho biết.

Tối 22.4, NUG kêu gọi Interpol (Tổ chức Cảnh sát Hình sự Quốc tế) làm việc với cảnh sát Indonesia để bắt giữ Min Aung Hlaing khi ông này đến Thủ đô Jakarta để tham dự hội nghị thượng đỉnh ASEAN. NUG đưa ra lời đề nghị này trên trang Facebook của mình.

Chính quyền quân sự Myanmar cho biết hồi đầu tháng này rằng các cuộc biểu tình chống lại sự cai trị của họ đang giảm dần vì nhiều người muốn hòa bình.

"Thách thức lớn nhất"

ASEAN theo truyền thống không can thiệp vào công việc nội bộ của một quốc gia thành viên và cách thức giải quyết cuộc khủng hoảng Myanmar sẽ là thử thách lớn nhất của khối, theo các nhóm nhân quyền.

Emerlynne Gil, Phó giám đốc Nghiên cứu Khu vực của Tổ chức Ân xá Quốc tế, cho biết: "Cam kết không can thiệp thông thường của khối này không phải là vấn đề khởi đầu: Đây không phải là vấn đề nội bộ của Myanmar mà là một cuộc khủng hoảng nhân quyền và nhân đạo lớn đang ảnh hưởng đến toàn bộ khu vực và hơn thế nữa".

Bộ trưởng Ngoại giao Indonesia - Retno Marsudi cho biết các nhà lãnh đạo Philippines và Thái Lan sẽ cử đại diện, nhưng không xác nhận liệu người đứng đầu quân đội Myanmar có tham dự hay không.

Bà Retno Marsudi nói tại cuộc họp báo: “Cam kết của các nhà lãnh đạo gặp gỡ trực tiếp thể hiện mối quan tâm sâu sắc về tình hình ở Myanmar và quyết tâm của ASEAN trong việc giúp Myanmar thoát khỏi tình trạng mong manh này”.

Chiều tối 23.4, bà Retno Marsudi cho biết Thủ tướng Lào - Phankham Viphavanh sẽ không dự hội nghị thượng đỉnh ASEAN vào ngày mai. Trước đó, Thủ tướng Thái Lan Prayut Chan-o-cha và Tổng thống Philippines Rodrigo Duterte nói sẽ vắng mặt tại sự kiện này.

Trong khi Singapore thông báo rằng Thủ tướng Lý Hiển Long sẽ đến dự.

Chiều 23.4, Tổng thống Indonesia - Joko Widodo đã hội đàm song phương với Thủ tướng Phạm Minh Chính.

Indonesia sẽ tổ chức buổi làm việc tối 23.4 cho các ngoại trưởng ASEAN khác đã đến Jakarta để tham dự hội nghị thượng đỉnh.

Quân đội Myanmar không có dấu hiệu muốn nói chuyện với các thành viên của chính phủ mà họ lật đổ, cáo buộc một số người phản quốc và có thể bị trừng phạt bằng cái chết, đồng thời gọi NUG là tổ chức bất hợp pháp.

Hiệp hội Hỗ trợ Tù nhân Chính trị, một nhóm hoạt động ở Myanmar, cho biết 739 người đã bị lực lượng an ninh giết hại kể từ cuộc đảo chính và 3.300 người đang bị giam giữ.