Giữa lúc Ukraine đang nóng, Serbia đòi Hội đồng bảo an LHQ xem lại cách cư xử của Kosovo

Bộ trưởng Ngoại giao Serbia Nikola Selakovic hôm 20.4 chỉ ra rằng tình hình ở Kosovo và Metohija còn lâu mới bình thường và ổn định, và việc từ chối thành lập Hội đồng khu vực người Serbia tại Pristina (USMP) không chỉ phá hoại đối thoại với Belgrade, mà còn gửi thông điệp rằng người dân Serbia nên biến mất khỏi Kosovo.

Tại phiên họp của Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc, dành riêng cho báo cáo sáu tháng về công việc của UNMIK, ông Selakovic cho biết công dân Serbia, cũng như những người không phải Albania khác, cảm thấy buồn bã và lo lắng, bởi vì mỗi ngày mới bắt đầu, họ không chắc liệu các quyền con người cơ bản của họ sẽ bị chà đạp hoặc bị chối bỏ hay không.

Selakovic nói: "Những cảm giác đó là phản ứng trước sự bất ổn tạo ra bởi các chế độ tự trị tạm thời ở Pristina", đồng thời nói thêm rằng mục tiêu của Pristina, dựa trên mọi thứ đang diễn ra trên thực địa, là để nhiều người Serbia và những người không phải Albania khác rời Kosovo.

Selaković cũng phẫn nộ rằng báo cáo về công việc của UNMIK, khi đề cập đến mức độ của các sự kiện và nguyên nhân của chúng, là không đầy đủ và chi tiết, để các sự kiện ở Kosovo và Metohija có thể được nhìn nhận một cách toàn diện và rõ ràng hơn.

Ông chỉ rõ: "Có những vấn đề rõ ràng ở Kosovo và Metohija và để giải quyết chúng, cần phải xác định chính xác nguyên nhân. Tạo ra một sự cân bằng giả tạo và hai mặt khi xem xét các tình huống khủng hoảng không góp phần tạo ra một giải pháp thực chất cho vấn đề”, đồng thời nhấn mạnh: “Nếu chúng ta không xác định rõ nguyên nhân của vấn đề, chúng sẽ tái diễn và ngày càng phức tạp”.

Bộ trưởng Ngoại giao của Serbia cũng cho biết đối với tất cả người dân sống ở Kosovo và Metohija, việc gửi thông điệp từ cuộc họp này tới những người có thẩm quyền và năng lực là vô cùng quan trọng để thay đổi tình hình theo hướng tốt đẹp hơn.

Selakovic nói: “Và thông điệp đó nên chỉ ra sự cần thiết phải thiết lập lòng tin giữa các dân tộc ở Pristina tôn trọng các thỏa thuận đã ký kết, thực hiện các hành động đã thỏa thuận và hài hòa với các tiêu chuẩn quốc tế về pháp quyền và nhân quyền”.

Ông nhắc nhở rằng vào ngày 16.1, Pristina, trái với điều 1244 của Hội đồng bảo an, cũng như tất cả các nguyên tắc dân chủ, đã cấm tổ chức một cuộc trưng cầu dân ý ở Kosovo và Metohija về việc thay đổi Hiến pháp của Serbia, và bất chấp những nỗ lực quốc tế, việc tổ chức bầu cử tổng thống và quốc hội Serbia ở Kosovo và Metohija ngày 3.4 đã bị ngăn cản.

Selaković nhấn mạnh rằng đây là lần đầu tiên kể từ năm 1999, công dân của Kosovo và Metohija bị ngăn cản tham gia các cuộc bầu cử của Cộng hòa Serbia bất chấp sự hiện diện của Tổ chức quan sát châu Âu OSCE. Ngoại trưởng Serbia cho biết: “Do đó, các tổ chức tạm thời ở Pristina một lần nữa khẳng định tính chất phân biệt đối xử của họ và nói rằng chủ nghĩa đơn phương là nguyên tắc hành động của họ”.

Ông cũng chỉ ra rằng theo cách đơn phương tương tự, vào ngày 20.9, Pristina đã triển khai các đơn vị cảnh sát đặc biệt, với xe bọc thép, tại hai ngã tư chính đến miền trung Serbia, họ tịch thu biển số xe từ miền bắc Kosovo và miền trung Serbia.

Selakovic nói: “Cách thức thực hiện điều này cho thấy một mục tiêu rõ ràng là đe dọa những người Serb từ phía bắc của tỉnh (Kosovo), và hậu quả là một cuộc nổi dậy chính đáng của người dân địa phương”, đồng thời nói thêm rằng những người Serbia là nạn nhân của những hành động như vậy “đau đớn không kém gì nỗi kinh hoàng" mà Pristina tiến hành hàng ngày với người Serbia, cả phía nam và phía bắc của sông Ibar.

Ông nói thêm rằng nỗi sợ hãi về sự bất an của người Serbia và những người không phải Albania khác ở Kosovo và Metohija là do cơ quan tư pháp, cơ quan hành pháp ở đó thực thi công vụ theo các cáo trạng bí mật, trái với tất cả các tiêu chuẩn quốc tế.

"Có một thực tế đáng buồn là ngày nay ở Kosovo và Metohija, nếu bạn là người Serbia, bạn có thể bị kết án nhiều năm tù do những lời khai chưa được xác minh hoặc mâu thuẫn của các nhân chứng, không có bằng chứng không thể chối cãi và rõ ràng.

Theo ông, chủ nghĩa dân tộc ác độc của các nhà chức trách ở Pristina được thể hiện thông qua việc phớt lờ các đại diện chính trị của người Serb trong các thể chế, đưa ra quyết định mà không có sự tham gia của họ và sẵn sàng loại bỏ vĩnh viễn cộng đồng người Serb thông qua các cuộc điều tra và xét xử mang tính chính trị, tạo ra cảm giác hoàn toàn bất an. Điều đó dẫn đến người Serb phải di tản khỏi Kosovo và Metohija.

Ông tuyên bố rằng các sự kiện ở Strpce vào ngày 21.12.2021, khi 11 người Serbia bị bắt, gồm cả cựu thị trưởng Bratislav Nikolic, người vẫn đang bị giam giữ vì bị cáo buộc chống tham nhũng, cho thấy rõ điều đó.

Ông cũng chỉ ra rằng Pristina đã công khai nói từ lâu rằng việc thành lập USMP, theo dự kiến ​​của Thỏa thuận Brussels, sẽ không được phép.

Selakovic chỉ ra "Điều này không chỉ phá hoại cuộc đối thoại giữa Belgrade và Pristina, mà còn trực tiếp làm bẽ mặt các nhân tố quốc tế, chủ yếu là Liên minh châu Âu". Với những tuyên bố như vậy, Pristina gửi một thông điệp đến người dân Serbia trong tỉnh rằng họ không nên trông chờ vào việc thực thi các quyền tập thể và việc tước quyền sở hữu như vậy cuối cùng sẽ dẫn đến sự biến mất của người Serbia khỏi Kosovo và Metohija".

Ông nói rằng vẫn còn nhiều vụ việc có động cơ sắc tộc, ngôn từ kích động thù địch, đe dọa, vi phạm quyền được xét xử công bằng, gây nguy hiểm cho quyền tự do đi lại và quyền tôn giáo, xúc phạm nhà thờ và nghĩa trang.

Ông hoan nghênh lời kêu gọi của Tổng thư ký Liên hợp quốc nhằm hỗ trợ việc hồi hương những người bị di tản và nói thêm rằng, để đạt được mục tiêu đó, cần có các biện pháp cụ thể để đảm bảo an ninh cho những người trở về và tôn trọng đầy đủ các quyền sở hữu tài sản của những người lánh nạn.

Selaković nói: "Chúng tôi không mấy tin rằng các tổ chức ở Pristina có ý chí chính trị để thay đổi tình hình theo hướng tốt hơn. Chúng tôi chứng kiến điều ngược lại".

Ông đánh giá rằng người Serb bị đe dọa, xua đuổi rời bỏ nhà cửa và những người di cư không được khuyến khích quay trở lại nơi họ sinh ra, và cách làm như vậy không phù hợp với các giá trị và nguyên tắc mà Pristina đã công khai.

Selaković cho rằng: "Chúng tôi muốn thấy một ý chí chính trị rõ ràng và các biện pháp để chứng minh rằng phân biệt đối xử trên cơ sở quốc gia không phải là một giá trị xã hội mong muốn ở Kosovo và Metohija, và sự chung sống là có thể và cần thiết." Cách nhanh nhất và hiệu quả nhất để làm điều đó là tôn trọng các văn bản pháp lý quốc tế có hiệu lực và các thỏa thuận đã ký kết".

Ông khẳng định Serbia cam kết tôn trọng luật pháp quốc tế và thực hiện đầy đủ UNSCR 1244, bao gồm sự tham gia sâu hơn của UNMIK và sự hiện diện của KFOR, với tư cách là người bảo đảm hòa bình và an ninh.

Dù Kosovo chưa là thành viên của LHQ do bị Nga phủ quyết nhưng Mỹ hoan nghênh nguyện vọng trở thành thành viên NATO của Kosovo nhưng nhắc lại rằng đây là một quá trình phức tạp đòi hỏi một cách tiếp cận thận trọng và lâu dài. Hồi tháng trước, Bộ Ngoại giao Mỹ ra thông báo: “Cách tốt nhất để Kosovo thể hiện sự sẵn sàng đối với các trách nhiệm của tư cách thành viên NATO là tiếp tục tích cực thực hiện quá trình chuyển đổi lâu dài của Lực lượng An ninh Kosovo (KSF) và không đi chệch hướng”.

Thông điệp này của Bộ Ngoại giao Mỹ được đưa ra sau khi người đứng đầu Kosovo, Vjosa Osmani gửi thư cho Tổng thống Mỹ Joe Biden. Trong thư, bà Osmani yêu cầu ông Biden "sử dụng khả năng lãnh đạo và ảnh hưởng, để hỗ trợ và tích cực thúc đẩy quá trình trở thành thành viên NATO của Kosovo". Đồng thời thư viết: "Vì chúng ta chia sẻ mục tiêu chung về an ninh toàn cầu, nên tư cách thành viên của Kosovo trong NATO đã trở nên cần thiết".