Biến thể Lambda đang suy yếu, cần thế hệ vắc xin mới ngăn người đã tiêm chủng lây truyền COVID-19

Các nhà khoa học vẫn tập trung vào Delta, biến thể đang thống trị và phát triển nhanh chóng trên khắp thế giới, nhưng đang theo dõi những chủng khác để xem điều gì có thể xảy ra một ngày nào đó.

Chưa rõ Delta Plus có nguy hiểm hơn Delta hay không

Biến thể Delta được phát hiện lần đầu tiên ở Ấn Độ vẫn đáng lo ngại nhất. Nó đang tàn phá mạnh với những quần thể chưa được tiêm chủng ở nhiều quốc gia và được chứng minh có khả năng lây nhiễm cho một tỷ lệ người đã tiêm vắc xin cao hơn so với những chủng trước đó.

WHO phân loại Delta là biến thể cần quan tâm, có nghĩa là nó được chứng minh có khả năng làm tăng khả năng lây truyền, gây ra bệnh nặng hơn hoặc làm giảm lợi ích của vắc xin và phương pháp điều trị.

Theo Shane Crotty, nhà vi rút học tại Viện Miễn dịch học La Jolla ở San Diego (Mỹ), "siêu năng lực" của Delta là khả năng truyền bệnh. Các nhà nghiên cứu Trung Quốc phát hiện ra rằng những người nhiễm Delta mang vi rút trong mũi của họ nhiều hơn 1.260 lần so với phiên bản gốc của SARS-CoV-2. Một số nghiên cứu của Mỹ cho thấy tải lượng vi rút ở những người đã tiêm vắc xin nhiễm Delta ngang bằng với những ai chưa được tiêm chủng, nhưng cần phải nghiên cứu thêm.

Trong khi SARS-CoV-2 ban đầu mất đến 7 ngày để gây ra các triệu chứng, Delta có thể gây ra các triệu chứng nhanh hơn, từ 2 đến 3 ngày, khiến hệ thống miễn dịch có ít thời gian hơn để phản ứng và tăng cường phòng thủ. Delta dường như cũng đang đột biến xa hơn, với các báo cáo xuất hiện về biến thể Delta Plus, dòng phụ mang một đột biến bổ sung đã được chứng minh là trốn tránh hệ miễn dịch bảo vệ cơ thể.

Ấn Độ đã liệt kê Delta Plus là biến thể cần quan tâm vào tháng 6.2021, nhưng cả Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Mỹ (CDC) cũng như WHO đều chưa làm như vậy. Theo Outbreak.info, cơ sở dữ liệu mã nguồn mở COVID-19, Delta Plus đã được phát hiện ở ít nhất 32 quốc gia. Các chuyên gia cho biết vẫn chưa rõ liệu nó có nguy hiểm hơn Delta không.

Lambda đang suy yếu

Biến thể Lambda đã thu hút sự chú ý như mối đe dọa mới tiềm tàng. Tuy nhiên, phiên bản SARS-CoV-2 này (được xác định lần đầu tiên ở Peru vào tháng 12.2020) có thể đang giảm dần, một số chuyên gia về bệnh truyền nhiễm nói với Reuters.

WHO phân loại Lambda là biến thể được quan tâm, mang các đột biến bị nghi ngờ gây ra sự thay đổi khả năng lây truyền hoặc gây ra bệnh nặng hơn, nhưng nó vẫn đang được điều tra. Các nghiên cứu trong phòng thí nghiệm cho thấy Lambda có các đột biến kháng lại các kháng thể do vắc xin tạo ra.

Tiến sĩ Eric Topol, Giáo sư y học phân tử và Giám đốc Viện Dịch thuật Nghiên cứu Scripps ở La Jolla, California, Mỹ cho biết tỷ lệ các trường hợp mắc Lambda mới được báo cáo cho GISAID, cơ sở dữ liệu theo dõi các biến thể SARS-CoV-2, đã giảm xuống. Đây là dấu hiệu cho thấy biến thể này đang suy yếu.

Trong cuộc gọi gần đây với CDC, các chuyên gia cho biết Lambda dường như không gây ra khả năng lây truyền gia tăng và vắc xin có thể đang chống lại nó tốt. Tiến sĩ William Schaffner, chuyên gia về bệnh truyền nhiễm tại Trung tâm Y tế Đại học Vanderbilt (Mỹ) tham dự chương trình thảo luận, đã tiết lộ thông tin này.

B.1.621 khiến 7 người đã tiêm vắc xin đầy đủ ở Bỉ thiệt mạng

Biến thể B.1.621, lần đầu tiên xuất hiện ở Colombia vào tháng 1.2021, nơi nó gây ra đợt bùng phát lớn, vẫn chưa có tên chữ cái Hy Lạp.

Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa dịch bệnh châu Âu đã liệt kê nó là biến thể được quan tâm, trong khi Cơ quan Y tế Công cộng Anh mô tả B.1.621 là biến thể đang được điều tra. Nó mang một số đột biến chính, bao gồm E484K, N501Y và D614G, có liên quan đến việc tăng khả năng lây truyền và giảm khả năng miễn dịch bảo vệ cơ thể. Đến nay có 37 ca nhiễm biến thể này được xác nhận ở Anh, theo một báo cáo gần đây của chính phủ. Biến thể này đã được tìm thấy ở một số bệnh nhân ở bang Florida, Mỹ.

7 người trong một viện dưỡng lão ở Bỉ đã tử vong sau khi nhiễm biến thể B.1.621 dù đã tiêm vắc xin đầy đủ.

Theo nhà vi rút học tại Đại học Leuven - Marc Van Ranst, 7 người chết ở nhà dưỡng lão tại thị trấn Zavantem, gần thủ đô Brussels của Bỉ, đều ở độ tuổi 80-90, một số người có thể chất yếu.

“Đây là điều đáng lo ngại”, ông Van Ranst nói, nhất là việc những người này tử vong dù đã được tiêm 2 liều vắc xin ngừa COVID-19.

Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa dịch bệnh châu Âu coi B.1.621 là dòng của biến thể Kappa (phát hiện lần đầu ở Ấn Độ) chứ không phải là chủng riêng biệt.

Đến nay các nhà khoa học vẫn chưa biết B.1.621 có khả năng lây lan cao hơn so với các dòng khác hoặc biến thể khác hay không.

Tại Bỉ, B.1.621 hiện chiếm chưa đến 1% số ca mắc COVID-19, trong khi tỷ lệ này ở Mỹ là 2%.

“Cần một thế hệ vắc xin mới ngăn chặn sự lây truyền COVID-19”

Tiến sĩ Anthony Fauci, cố vấn y tế Nhà Trắng, gần đây đã cảnh báo rằng Mỹ có thể gặp khó khăn trừ khi nhiều người tiêm vắc xin hơn, vì một lượng lớn những người chưa được tiêm chủng tạo cơ hội cho vi rút lây lan và đột biến thành các biến thể mới.

Những người ủng hộ việc phân phối liều lượng vắc xin ra quốc tế nhiều hơn ở các nước giàu nói rằng điều tương tự có thể xảy ra khi các biến thể xuất hiện không được kiểm soát trong cộng đồng các nước nghèo, nơi có ít người được tiêm chủng.

Tiến sĩ Gregory Poland, nhà khoa học về vắc xin tại Mayo Clinic (trung tâm y tế học thuật phi lợi nhuận của Mỹ), cho biết vấn đề mấu chốt là vắc xin hiện tại ngăn chặn được bệnh nặng nhưng không ngăn được nhiễm trùng. Đó là bởi vì vi rút vẫn có khả năng nhân lên trong mũi, ngay cả ở những người đã được tiêm vắc xin và họ sau đó có thể truyền bệnh thông qua các giọt bắn nhỏ li ti.

Ông Gregory Poland nói, để đánh bại SARS-CoV-2, nhiều khả năng sẽ cần một thế hệ vắc xin mới ngăn chặn sự lây truyền. Theo Gregory Poland và các chuyên gia khác, thế giới sẽ vẫn dễ bị tổn thương trước sự gia tăng của các biến thể SARS-CoV-2 mới.