Tổng thống Nga Vladimir Putin hôm 5.1 đã lệnh cho các lực lượng vũ trang của ông tuân thủ lệnh ngừng bắn đơn phương kéo dài 36 giờ ở Ukraine vào cuối tuần này.
Theo AP, ông Putin dường như không đưa ra điều kiện về lệnh ngừng bắn, và không rõ liệu chiến sự sẽ thực sự tạm dừng trên chiến tuyến dài 1.100 km hay ở nơi nào khác.
“Dựa trên thực tế là một số lượng lớn công dân theo Chính thống giáo sống trong các khu vực chiến sự, chúng tôi kêu gọi phía Ukraine tuyên bố ngừng bắn và cho họ cơ hội tham gia các buổi lễ vào Đêm Giáng sinh”, ông Putin cho biết.
Lệnh ngừng bắn đơn phương này không nêu rõ liệu nó có áp dụng cho cả hoạt động tấn công và phòng thủ hay không. Chẳng hạn, không rõ liệu Nga có tấn công trả đũa nếu Ukraine tiếp tục chiến đấu hay không.
Về phần mình, Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky coi động thái của Nga là hình thức câu giờ để tập hợp lại lực lượng và chuẩn bị các cuộc tấn công bổ sung. Tuy nhiên, trong bài phát biểu qua video hôm 5.1, ông Zelensky không nói rõ lực lượng của ông sẽ từ chối yêu cầu đình chỉ chiến đấu của Moscow, thay vào đó chỉ đặt câu hỏi về động cơ của giới lãnh đạo Nga.
“Bây giờ họ muốn sử dụng Giáng sinh như một vỏ bọc để ngăn chặn bước tiến của chúng tôi ở Donbas trong một thời gian và mang thiết bị, đạn dược và huy động người đến gần các vị trí của chúng tôi hơn. Nó sẽ cho cái gì? Chỉ là một sự gia tăng khác về số lượng tổn thất”, ông Zelensky nói.
Cố vấn của văn phòng Tổng thống Ukraine, ông Mykhailo Podolyak viết trên Twitter rằng, điều kiện chính để ngừng bắn và đình chiến là quân đội Nga phải rút khỏi lãnh thổ Ukraine và Ukraine sẽ không xem xét các điều kiện khác.
Người đứng đầu Hội đồng An ninh Quốc gia Ukraine Oleksiy Danilov nói với kênh truyền hình Ukraine: “Chúng tôi sẽ không đàm phán bất kỳ thỏa thuận ngừng bắn nào với Nga”.
Trong khi đó, Tổng thống Mỹ Joe Biden nói động thái ngừng bắn đơn phương tạm thời từ phía Nga chỉ là đang thể hiện rằng ông Putin “đang cố gắng tìm một ít oxy”. Ông Biden nói nhưng không giải thích chi tiết.
Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Mỹ Ned Price cho biết Washington “không mấy tin tưởng vào ý định đằng sau thông báo này”, đồng thời nói thêm rằng các quan chức Điện Kremlin “không cho lý do hợp lý để tin tưởng”. Price cho biết lệnh ngừng bắn dường như là một ý đồ “để cho lực lượng Nga nghỉ ngơi, tái trang bị, tập hợp lại và cuối cùng là tái tấn công”.
Đáng chú ý, phát ngôn viên của Liên hợp quốc (LHQ) Stephane Dujarric hoan nghênh động thái này của Nga nhưng cho biết nó “sẽ không thay thế một nền hòa bình công bằng phù hợp với Hiến chương Liên hợp quốc và luật pháp quốc tế”.
Văn phòng tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ cho biết, ông Putin đã ban hành lệnh ngừng bắn sau khi Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdogan, trong một cuộc điện đàm đã thúc giục người đồng cấp Nga thực hiện “một lệnh ngừng bắn đơn phương”. Điện Kremlin cho biết, ông Putin "tái khẳng định Nga sẵn sàng đối thoại nghiêm túc" với chính quyền Ukraine.
Tổng thống Erdogan nói với Zelensky sau đó rằng Thổ Nhĩ Kỳ sẵn sàng làm trung gian hòa giải cho một “hòa bình lâu dài”.
Ông Erdogan đã thường xuyên đưa ra những đề nghị như vậy, làm trung gian để thỏa thuận cho phép Ukraine xuất khẩu ngũ cốc, và tạo điều kiện trao đổi tù nhân.