Trung Quốc, Nga, Ấn Độ và các nước cung cấp vũ khí cho quân đội Myanmar, võ sĩ đình đám trọng thương do bom nổ

Một tuyên bố của các tổ chức phi chính phủ cho biết quân đội “đã thể hiện sự nhẫn tâm coi thường tính mạng con người” kể từ cuộc đảo chính ngày 1.2, giết chết ít nhất 769 người, trong đó có 51 trẻ em từ 6 tuổi trở xuống và giam giữ vài ngàn nhà hoạt động, nhà báo, công chức và chính trị gia. Hàng trăm người khác đã biến mất.

Tuyên bố của Tổ chức Ân xá Quốc tế, Tổ chức Theo dõi Nhân quyền, Hiệp hội Hỗ trợ Tù nhân Chính trị và các nhóm khác cho biết: “Áp đặt lệnh cấm vận vũ khí toàn cầu với Myanmar là bước cần thiết tối thiểu mà Hội đồng Bảo an nên thực hiện để đối phó với tình trạng bạo lực ngày càng leo thang của quân đội. Các vũ khí và vật chất được cung cấp cho quân đội Myanmar có khả năng bị lực lượng an ninh sử dụng để thực hiện các hành vi vi phạm nhân quyền và luật nhân đạo quốc tế".

Các tổ chức kêu gọi Anh, quốc gia trong Hội đồng Bảo an phụ trách soạn thảo các nghị quyết về Myanmar, "bắt đầu đàm phán về một nghị quyết cho phép cấm vận vũ khí càng sớm càng tốt". Điều này sẽ "chứng minh cho chính quyền rằng sẽ không còn hoạt động kinh doanh như bình thường".

Các tổ chức đã đưa ra những lời chỉ trích với hội nghị thượng đỉnh ASEAN (Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á) gần đây về cuộc khủng hoảng ở Myanmar: “Chúng tôi thất vọng ghi nhận sự thất bại của Hội nghị thượng đỉnh ASEAN ngày 24.4.2021 trong việc thực hiện các hành động mạnh mẽ hơn để bảo vệ người dân Myanmar. Chưa đầy một ngày sau khi kết luận của hội nghị thượng đỉnh được công bố, bạo lực của quân đội vẫn tiếp tục diễn ra, điều này chỉ làm nổi bật sự cần thiết của các nước thành viên Liên Hợp Quốc và Hội đồng Bảo an phải có hành động quyết định để gây áp lực buộc chính quyền đảo ngược hướng đi".

Lawrence Moss, quan chức cấp cao của Tổ chức Ân xá Quốc tế tại Liên Hợp Quốc, đưa ra danh sách các quốc gia cung cấp vũ khí cho Myanmar.

Lawrence Moss nói trong một cuộc họp báo của Liên Hợp Quốc: “Trung Quốc đã cung cấp máy bay chiến đấu, vũ khí hải quân, xe bọc thép, máy bay không người lái giám sát và viện trợ cho ngành hải quân bản địa của Myanmar.

Nga đã cung cấp máy bay chiến đấu và trực thăng tấn công.

Ukraine đã cung cấp xe bọc thép và tham gia vào quá trình sản xuất chung xe bọc thép ở Myanmar.

Thổ Nhĩ Kỳ đã cung cấp súng ngắn và hộp đạn súng ngắn.

Ấn Độ đã cung cấp xe bọc thép chở quân và thiết bị hải quân, bao gồm cả tàu ngầm với ngư lôi.

Israel chính thức ngừng cung cấp khinh hạm và xe bọc thép vào năm 2017”.

Về việc Israel có tiếp tục cung cấp thiết bị giám sát cho Myanmar hay không, Lawrence Moss cho biết ông không có câu trả lời ngay lập tức.

Myanmar trong 5 thập kỷ đã nằm dưới sự cai trị nghiêm ngặt của quân đội dẫn đến sự cô lập và các lệnh trừng phạt quốc tế. Khi các tướng lĩnh nới lỏng sự kìm kẹp, đỉnh điểm là việc bà Aung San Suu Kyi trở thành lãnh đạo trong cuộc bầu cử năm 2015, cộng đồng quốc tế đã phản ứng bằng cách dỡ bỏ hầu hết các lệnh trừng phạt và đầu tư vào đất nước. Cuộc đảo chính diễn ra sau cuộc bầu cử tháng 11.2020 mà đảng Liên minh Dân chủ vì Quốc gia (NLD) của bà Suu Kyi giành chiến thắng áp đảo và bị quân đội cho là gian lận.

Hội đồng Bảo an gồm 15 thành viên đã đưa ra một số tuyên bố kể từ cuộc đảo chính đòi khôi phục dân chủ và trả tự do cho tất cả những người bị giam giữ, bao gồm cả bà Suu Kyi, lên án mạnh mẽ việc sử dụng bạo lực chống lại những người biểu tình ôn hòa gây nên cái chết của hàng trăm thường dân, kêu gọi quân đội "thực hiện sự kiềm chế tối đa” và “tất cả các bên kiềm chế bạo lực”.

Hội đồng Bảo an cũng nhấn mạnh “sự cần thiết phải tôn trọng đầy đủ các quyền con người và theo đuổi đối thoại và hòa giải”, đồng thời ủng hộ các nỗ lực ngoại giao của ASEAN và đặc phái viên Liên Hợp Quốc Christine Schraner Burgener để tìm ra giải pháp.

Các tổ chức phi chính phủ cho biết: “Đã qua thời gian đưa ra các tuyên bố. Hội đồng Bảo an nên đưa sự đồng thuận của mình về Myanmar lên một tầm cao mới và nhất trí về hành động ngay lập tức và thực chất". Họ cho biết một lệnh cấm vận vũ khí toàn cầu của Liên Hợp Quốc với Myanmar sẽ ngăn chặn việc cung cấp, bán hoặc chuyển giao trực tiếp hoặc gián tiếp "tất cả vũ khí, đạn dược và các thiết bị liên quan đến quân sự khác, bao gồm cả hàng hóa lưỡng dụng như phương tiện, thiết bị liên lạc và giám sát".

Các tổ chức cũng đề nghị việc đào tạo, tình báo và hỗ trợ quân sự khác cũng nên bị cấm.

Nhóm vũ trang dân tộc ủng hộ thành lập Lực lượng Phòng vệ Nhân dân

Theo Hiệp hội Hỗ trợ Tù nhân Chính trị, tổ chức tổng hợp các chi tiết về các vụ bắt giữ và tử vong liên quan đến cuộc đàn áp của quân đội Myanmar, 769 người biểu tình và người ngoài cuộc đã bị giết kể từ khi xảy ra cuộc đảo chính hôm 1.2. Chính quyền quân sự cho biết số người chết chỉ khoảng 1/3 trong số đó và việc sử dụng vũ lực gây tử vong là chính đáng để chấm dứt cái mà họ gọi là bạo loạn.

Sau khi chính quyền quân sự Myanmar bắt đầu sử dụng vũ lực sát thương để trấn áp các cuộc biểu tình, những người ở một số thị trấn và vùng lân cận bắt đầu tự tổ chức thành các nhóm dân quân tự vệ.

Hôm 5.5, Chính phủ thống nhất quốc gia (NUG) đã công bố kế hoạch thành lập Lực lượng Phòng vệ Nhân dân để bảo vệ những người ủng hộ mình khỏi các cuộc tấn công quân sự và bạo lực do chính quyền kích động. Đây sẽ tiền thân Quân đội Liên bang của các lực lượng dân chủ, bao gồm cả các nhóm vũ trang dân tộc thiểu số.

NUG được thành lập hôm 16.4 bởi những người phản đối chính quyền quân sự bao gồm các thành viên Quốc hội bị lật đổ, các nhà lãnh đạo của cuộc biểu tình chống đảo chính và các dân tộc thiểu số.

Trong một tuyên bố, NUG cho biết động thái này là tiền thân của việc thành lập Quân đội Liên bang và lực lượng này có trách nhiệm "thực hiện các cải cách hiệu quả trong lĩnh vực an ninh để chấm dứt cuộc nội chiến kéo dài 70 năm".

Kế hoạch này được Khin Ma Ma Myo, Thứ trưởng quốc phòng của NUG công bố, thách thức tính hợp pháp của quân đội. Bà cho biết một trong những nhiệm vụ của Lực lượng Phòng vệ Nhân dân là bảo vệ phong trào kháng chiến của đất nước khỏi các cuộc tấn công và bạo lực do quân đội chủ trì.

NUG có sự hậu thuẫn của một số nhóm vũ trang dân tộc mạnh mẽ, những người trong nhiều thập kỷ đã tìm kiếm quyền tự chủ lớn hơn và duy trì lực lượng du kích của riêng họ. Hai nhóm quan trọng nhất là Kachin ở phía bắc và Karen tại phía đông, đều tích cực tham gia chiến đấu với lực lượng quân đội.

Pado Man Man, phát ngôn viên Lữ đoàn 5 của Liên minh Quốc gia Karen, cho biết ông tin rằng việc hình thành Lực lượng Phòng vệ Nhân dân sẽ là bước tiến tới một nhà nước trong tương lai gồm cả tất cả nhóm vũ trang dân tộc.

“Sự xuất hiện của Lực lượng Phòng vệ Nhân dân thậm chí còn hơi muộn. Chúng tôi có cùng phương hướng và mục đích. Hiện chúng tôi đang hợp tác”, ông nói.

Kể từ khi quân đội Myanmar nắm chính quyền và đàn áp người biểu tình, nhiều sinh viên và công nhân nhà máy đã chạy đến vùng lãnh thổ do lực lượng vũ trang dân tộc kiểm soát để tham gia khóa huấn luyện quân sự.

Biểu tình chớp nhoáng tránh thương vong, võ sĩ đình đám trọng thương do bom nổ

Hôm 6.5, đám đông với chủ yếu là thanh niên ở Yagon - thành phố lớn nhất c Myanmar đã tổ chức một cuộc tuần hành phản đối ngắn chống lại chế độ quân sự. Đây là hành động mới nhất trong một loạt các động thái nhằm giảm nguy cơ phản ứng gây chết người do chính quyền quân sự gây ra.

Trong cuộc biểu tình kéo dài 5 phút ở Yangon, khoảng 70 người tuần hành đã hô vang các khẩu hiệu ủng hộ phong trào bất tuân dân sự, phản đối quân đội lật đổ chính phủ được bầu của bà Aung San Suu Kyi. Sau đó, họ phân tán vào đám đông trung tâm thành phố.

Các cuộc biểu tình cũng diễn ra ở các thành phố và thị trấn khác gồm cả Mandalay, thành phố lớn thứ hai đất nước, nơi các nhà sư Phật giáo tuần hành, và Dawei ở phía đông nam, nơi những người biểu tình bao gồm kỹ sư, giáo viên, sinh viên đại học, thành viên các nhóm LGBT.

Ở Yangon, các cuộc biểu tình nhỏ được công khai bằng truyền miệng đã trở nên phổ biến. Điều này tương phản với nhiều tuần đối đầu, trong đó lực lượng an ninh ngày càng sử dụng vũ lực sát thương, còn một số chiến binh biểu tình đáp trả bằng vũ khí tự chế như bom xăng để tự vệ.

Ở các khu vực khác, một số cuộc biểu tình ôn hòa hàng loạt vẫn đang bị quân đội dùng vũ lực phá vỡ. Trong khi ở một số khu vực hẻo lánh, các nhóm phản đối chính quyền quân sự thỉnh thoảng phục kích lực lượng an ninh, dẫn đến các cuộc đụng độ đẫm máu.

Sáng nay, trong vụ nổ bom ở Yangon, võ sĩ võ tổng hợp nổi tiếng người Myanmar - Phoe Thaw bị thương nặng và được chuyển đến bệnh viện, một nguồn tin cho biết.

Khoảng 13% công ty đã đóng cửa hoạt động kinh doanh tại Myanmar, trong khi 33% đã giảm hoạt động kinh doanh của họ từ 75% trở lên, theo cuộc khảo sát chung do 10 phòng thương mại nước ngoài, bao gồm cả từ Nhật Bản, Mỹ và châu Âu công bố.

Tổng cộng có 372 công ty, trong đó các công ty Nhật Bản chiếm gần một nửa, đã trả lời cuộc khảo sát vào ngày 9.4.